ABD'de Anadolu’dan kaçırılan binlerce yıllık heykelciklerin satışa çıkarılması karşısında harekete geçen Türkiye'nin New York'taki Christie’s Müzayede Evi'nde tutulan 'Guennol Stargazer' (Guennol Yıldız Gözlemcisi ya da Yıldız Avcısı) diye bilinen heykelciğin iadesi için verdiği mücadelede yeni gelişme yaşandı.
Mahkeme, Türkiye’nin yaptığı başvuruyla ilgili olarak “zaman aşımını” gerekçe göstererek, biblonun iade talebini geri çevirdi.
Manhattan'daki ABD Bölge Mahkemesi Yargıcı Alison Nathan, Türkiye'nin biblonun nerede olduğunu onlarca yıl önce bilmesi gerekirken, Christie'nin bunu açık artırmaya çıkarmadan hemen önce 2017 yılı nisan ayına kadar dava açmayarak hatalı davrandığına hükmetti.
Euronews Türkçe'de yer alan habere göre yargıç Nathan, Türkiye’nin Osmanlı döneminde 1906 yılında kabul edilen Eski Eserler Kanunu'nun yürürlüğe girmesinden sonra çalındığını duruşmalarda kanıtlayamadığı için bu kararın alındığı açıkladı. Başvuru ile ilgili nisan ayında 8 gün süren duruşma düzenlendi.
Türkiye’nin hukuk mücadelesi
Heykelciğin 2017'den beri geri alınması için girişimlerde bulunan Ankara, Osmanlı İmparatorluğu'nda 1869'da yürürlüğe giren ve son halini 1906'da alan Eski Eserler Kanunu'nun (Asar-ı Atika Nizamnamesi) ihlal edildiğini ileri sürüyor.
1906 yasası, ülke topraklarının kamu ya da özel alanlarında bulunan her türlü tarihi eserin devlete ait olduğunu ve yasal olarak yurt dışına çıkarılamayacağını belirtiyor.
Christie's müzayede evinin "Türk hukukunu tamamen ve kabul edilemez şekilde hiçe saydığını" ileri süren Ankara, 23 santimetre büyüklüğündeki mermerden heykelciğin Anadolu topraklarına geri dönmesini istiyor.
Heykelcik yasadan önce mi sonra mı bulundu?
Londra merkezli dünyaca müzayede evi ise "Stargazer"ın bu yasanın yürürlüğe girmesinden sonra bulunduğuna ve ülke dışına çıkarıldığına dair Türkiye'nin elinde somut deliller olmadığını ileri sürerek iade talebini reddediyor. Göğe bakan bir kadın figürü olan eserin Anadolu'da bulunduğunu kabul eden Cristie's, "Aramanın yapıldığı veya yurt dışına çıkarıldığı sürece dair ne bir şahit ne de bir foto bulunuyor" diyor.
New York Times Gazetesi'ne göre heykelcik Anadolu'dan gidişinin ardından ilk defa 1960 yılında gün yüzüne çıktı. Amerikalı milyarder Alastair Bradley Martin'in koleksiyonunda ortaya çıkan mermerden heykele Martin, "The Guennol Stargazer" adını verdi. "Guennol" Galcede Martin'in soyadını ifade ediyor. Stargazer (Yıldız Avcısı) ise biblonun başının yukarı bakmasından dolayı yıldızları inceler gibi görünmesinden esinlenerek konulmuş.
Eser 1993 yılında ABD’li milyarder Michael Steinhardt tarafından satın alındı.
1966 ile 2007 arasında bir çok defa New York'taki Metropolitan Museum of Art'ta sergilenen tarihi eser, 2017'de Londra merkezli Christie's müzayede salonunda açık artırmaya çıkarıldı. Eserden dünyada şu ana kadar sadece 15 tanesine rastlanmasından dolayı Cristie's "Yıldız Avcısı"nın "eşsiz ve amblematik bir sanat eseri" olduğunu belirtiyor. Tarihi eser açık artırmada 14,5 milyon dolara satıldı.
