AJANSLAR -
Oxfam'ın dün yayımladığı yıllık eşitsizlik raporuna göre dünyanın en zenginleri, son birkaç yılda herkesten çok daha hızlı ve çok daha açık ara farkla zenginliklerine zenginlik kattı.
Oxfam'ın raporuna göre 2020'den beri 42 trilyon dolar yeni servet yaratıldı. En tepedeki yüzde 1, son 2 yılda dünyanın geri kalanının neredeyse iki katı kadar yeni servet ele geçirdi.
En zengin yüzde 1'in servetleri 26 trilyon dolar arttı.
Oxfam'ın hesabına göre en zenginlerin serveti günlük 2.7 milyar dolar artış gösterdi.
Onların altındaki yüzde 99'un toplam serveti ise yalnızca 16 trilyon dolar arttı.
Yeni küresel servetten en alttaki yüzde 90'dan bir kişinin kazandığı her 1 dolara karşılık bir milyarder 1.7 milyon dolar kazandı.
Son 10 yılda yaratılan tüm yeni servetin yarısını ceplerine indiren en zenginler, 2020'den beri üçte ikisini götürdü.
Oxfam'a göre milyarderlerin net varlıkları 11.9 trilyon dolara ulaştı. Bu, 2021'in sonlarına göre yaklaşık 2 trilyon dolar düşüş gösterse de, yine de Mart 2020'de sahip oldukları 8.6 trilyon doların oldukça üzerinde.
Milyarderlerin sayısı ve serveti son 10 yılda ikiye katlandı. Milyarder servetinin 2022'de hızla artışı ise gıda ve enerji kârlarına koşut gerçekleşti. 95 gıda ve enerji şirketi geçen yıl karlarını iki katından fazla artırdı.
306 milyar dolar beklenmedik kâr elde eden bu şirketler, bunun 257 milyar dolarını (yüzde 84) zengin hissedarlarına ödedi.
Oxfam'ın örnek verdiği Walmart'ın yarısının sahibi olan Walton hanedanı geçen yıl bu şekilde 8.5 milyar dolar kar elde etti, büyük enerji şirketlerinin sahibi Gautam Adani'nin serveti yalnızca 2022'de 42 milyar dolar (yüzde 46) arttı.
Gautam Adani, Hindistan'ın en zengin kişisi. Oxfam'a göre Hindistan'ın en zengin yüzde 1'i 2021 yılında ülkenin toplam servetinin yüzde 40.5'inden fazlasını elinde topladı.
Hindistan'da 2020'de 102 olan milyarder sayısı da 2022'de 166'ya çıkarken, yoksulların hayatta kalmak için elzem en temel ihtiyaçlarını bile karşılayamadıkları belirtildi.
Oxfam, Hindistan Maliye Bakanı'nı bu 'müstehcen' eşitsizliğin üstesinden gelmek için aşırı zenginlerden servet vergisi almaya çağırdı.
Dünya çapında da en zengin yüzde 1'in dışında kalanlar, ekmeklerini kazanmakta zorlanır vaziyette. Yaklaşık 1.7 milyar emekçi, enflasyonun ücretleri geride bıraktığı ülkelerde yaşıyor.
Oxfam'ın tahminine göre 2020'de küresel yoksulların sayısının roket gibi fırlaması sonrası, yoksulluğun azaltılması geçen yıl tamamen durdu.
Aşırı zenginlik ve aşırı yoksulluğun 25 yıl sonra ilk kez eşzamanlı arttığına da dikkat çeken Oxfam, büyüyen eşitsizliğe karşı koymak için hükümetleri en zengin yurttaşlarından aldıkları vergileri artırmaya çağırarak şu önerilerde bulundu:
Küresel krizlerden vurgunculuğu sona erdirmek için tek seferlik servet vergisi ve beklenmedik karlara vergi getirilsin.
Ülkede ikamet eden en zengin yüzde 1'lik kesiminin vergileri, emek ve sermayeden elde ettikleri gelirin en az yüzde 60'ına kadar kalıcı olarak artırılsın.
İlk yüzde 1'dekilerin vergi oranları, sayılarını ve servetlerini önemli ölçüde azaltacak kadar yüksek olmalı.
Buradan elde edilecek fonlar daha sonra yeniden dağıtılmalı.
Oxfam Uluslararası Direktörü Gabriela Bucher, "Sıradan insanlar yemek gibi temel ihtiyaçları için her gün fedakarlıklar yaparken, süper zenginler en çılgın hayallerini bile aştı. Sadece 2 yıl içinde bu son 10 yıl milyarderler için bugüne değinkilerin en iyisine dönüştü" diyerek ekledi:
"Süper zenginlerden ve büyük şirketlerden vergi almak, günümüzün üst üste binen krizlerinden tek çıkış kapısı. En zenginlere yapılan vergi indirimlerinin, zenginliklerinin bir şekilde diğer herkese 'damlaması' ile sonuçlandığını iddia eden kullanışlı efsaneyi yıkmamızın zamanı geldi. 40 yıldır süper zenginlere sağlanan vergi indirimleri, yükselen dalganın tüm gemileri değil, sadece süper yatları kaldırdığını gösterdi."
