AA -
Abu Dabi'nin 29 Mart'ta vadeli döviz piyasalarında işleme soktuğu Murban ham petrolünün, 6 Temmuz'da Kıtalararası Borsası Vadeli İşlemleri Abu Dabi Borsası'nda (ICE Futures Abu Dhabi) 20 bin 124 sözleşme satışı yaparak en yüksek hacmi yakaladığı bildirildi.
Bu kapsamda Abu Dabi, Murban petrolünü Batı Teksas türü (WTI) ve Brent türleriyle kıyaslayarak Asya ve Orta Doğu pazarı için bir fiyatlandırma ölçütü yapmayı hedeflediğini belirtmişti.
Murban ham petrolü 2020'nin başından itibaren New York, Londra, Singapur ve Abu Dabi borsasında işlem görüyor. Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ulusal petrol şirketi ADNOC'a ait Fuceyra Limanındaki terminallerden aktarılan 1000 varil Murban ham petrolü vadeli sözleşmelerle satılıyor.
Ülkenin toplam üretim kapasitesinin yaklaşık yüzde 50'sini oluşturan Murban ham petrolü, şu an günde 2 milyon varilin üzerinde üretim kapasitesiyle ADNOC'un amiral gemisi olarak görülüyor. Günlük üretim kapasitesini 5 milyon varile çıkarmayı hedefleyen şirket, Murban petrolü üretimini 2030 yılına kadar günde 2,5 milyon varilin üzerine taşımayı planlıyor.
Bölgedeki türlerine kıyasla daha hafif olan ve bu sebeple Asya piyasalarının dikkatini çeken Murban petrolünün fiyatı yine piyasa tarafından belirleniyor.
Dünya Enerji Konseyi Körfez Bölge Müdürü Kate Dourian, AA muhabirine yaptığı değerlendirmede, Murban ham petrolünü referans fiyat olarak kabul ettirme girişiminin, Abu Dabi'nin petrol politikasını ve petrol şirketi ADNOC'u uluslararası seviyeye taşıma isteğinin bir parçası olduğunu söyledi.
Böylece Abu Dabi petrolünün küresel pazarda daha değerli hale geldiğine dikkati çeken Dourian, BAE'nin dış faktörlere dayalı fiyatlandırma sistemi yerine fiyatlandırmayı kendisinin kontrol etmek istediğini belirtti.
Dourian, Murban petrolünün referans fiyat olma yolunda başarılı olup olmadığını söylemek için erken olduğunu ifade ederek "Daha fazla likiditeye ve Murban petrolünü referans alıp petrolünü fiyatlandıran daha fazla satıcıya ihtiyaç var. Yine de bu petrolün uluslararası ticarethane ve petrol şirketlerinden birçok destekçisi var. Abu Dabi'nin üretim kotasını artırmak istemesinin sebeplerinden biri de bu. Ancak dediğim gibi likiditeniz yoksa referans fiyat olamazsınız." değerlendirmesinde bulundu.
Brent petrol gibi Kıtalararası Borsa'da işlem gören Murban petrolünün daha çok Asya piyasaları için bir referans olacağına değinen Dourian, Asya'ya giden Amerikan ham petrolünün Murban petrolü üzerinden fiyatlandırılması için görüşmeler olduğunu aktardı.
Dourian, likidite eksikliği sebebiyle söz konusu görüşmenin henüz hayata geçirilmediğini belirterek "Ancak Murban petrolünü destekleyen uluslararası şirketler elbette petrolün başarısız olmasına izin vermeyecek. Şu anda bölgede tek referans fiyat olan Dubai petrolünün Dubai Ticaret Borsası'nda işlem görmeye başladığı zamanı hatırlıyorum. Likidite elde etmesi epey zaman almıştı." diye konuştu.
Murban, BAE'nin OPEC+ kararına itiraz etmesinde önemli rol oynadı
Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve OPEC dışı bazı üretici ülkelerden oluşan OPEC+ grubunun ağustos-aralık döneminde petrol üretiminin her ay günlük 400 bin varil artırılması ve mevcut üretim kesintisi anlaşmasının 2022 yılı sonuna kadar uzatılması önerisi BAE'nin karşı çıkmasıyla yaşanan gerilimi anımsatan Dourian, söz konusu itirazın sebeplerinden birinin Murban petrolü olduğunu dile getirdi.
Dourian, BAE'nin üretim kotası taban seviyelerinin güncellenmesi talebinde, Murban petrol üretiminin artmasının büyük etkisi olduğuna işaret ederek şunları kaydetti: "BAE'nin üretimi artırmaya karşı olduğunu söyleyemeyiz. Eğer üretimi 2022'ye kadar donduracaksak üretim kapasitesine dair taban miktarını yeniden gözden geçirmeliyiz diyor. Kapasitelerinin genişlediğini göz önüne alırsak mantıklı bir istek olabilir. BAE, petrol üretimini artırmak ve bölgede fiyatlandırmayı kontrol etmek istiyor. Çünkü en sonunda Murban petrolünü diğer petrolleri fiyatlandırmak için kullanacaklar. Bu durum, OPEC anlaşmasına direkt tehdit olarak okunmamalı. Hatta BAE'nin Murban üretimini dengelemeye çalıştığını da söyleyebiliriz ama şu anki gerilim ciddi boyutta ve bir ara bulucuya ihtiyaç var çünkü taraflar birbiriyle konuşmuyor bile."
