İHA -
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Kasım ayı aylık fiyat gelişmesi raporunu açıkladı.
Buna göre; Kasım ayında tüketici fiyatları yüzde 1,44 oranında azalmış ve yıllık enflasyon 3,62 puan gerileyerek yüzde 21,62 oldu. Bu dönemde B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları sırasıyla 3,16 ve 3,62 puan azalarak yüzde 21,21 ve 20,72 olarak gerçekleşti. Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları bir önceki aya göre tüm alt gruplarda azalırken, en belirgin düşüş 2,06 puan ile temel mallar grubunda gözlendi. Gıda, enerji, alkol-tütün-altın ve hizmet gruplarının katkıları ise sırasıyla 0,76, 0,50, 0,21 ve 0,09 puan geriledi. Mevsimsellikten arındırılmış verilerle çekirdek enflasyon göstergelerinin üç aylık ortalamaları incelendiğinde, enflasyonun ana eğiliminde düşüş gözlendi. Ana eğilim temel mal ve hizmet gruplarında gerilerken temel mal grubundaki yavaşlamada geçici vergi indirimlerinin etkisi öne çıktı. Bununla birlikte enflasyonun ana eğiliminin söz konusu vergi etkisi arındırıldığında da yavaşladığı görüldü.
Kasım ayında hizmet fiyatları aylık bazda yatay seyretmiş, grup yıllık enflasyonu 0,09 puan azalarak yüzde 14,67 oldu. Yıllık enflasyon bu dönemde kira ve ulaştırma gruplarında 0,2 puan civarında gerilerken, diğer alt gruplarda sınırlı azalışlar kaydetti. Ulaştırma hizmetleri grubunda akaryakıt fiyatlarının da etkisiyle gerileyen hava ve şehirlerarası karayolu yolcu taşımacılığı fiyatları öne çıktı. Mevsimsel etkilerden arındırılmış verilerle kirada düşük bir aylık artış oranı kaydedildi. Lokanta-otel grubunda yemek hizmetleri enflasyonunun artış eğilimi gıda fiyatlarındaki olumlu görünümün de etkisiyle yavaşlarken, konaklama hizmetleri enflasyonunda bir önceki ayın ardından bu dönemde de belirgin bir düşüş gözlendi. Diğer hizmetler grubunda ise paket tur fiyatlarındaki düşüş öne çıktı. Özetle, hizmet enflasyonundaki yavaşlamada kısmen hafifleyen maliyet baskılarının yanı sıra zayıflayan iç talep de etkili oldu.
Temel mal grubu yıllık enflasyonu 7,46 puanlık düşüşle yüzde 26,89’a geriledi, bu gelişmede geçici vergi indirimlerine bağlı olarak azalan dayanıklı mal grubu fiyatları temel belirleyici oldu. Vergi indirimlerine konu olan otomobil, mobilya ve beyaz eşya fiyatları bu dönemde sırasıyla yüzde 13,59, 8,50 ve 5,23 oranında geriledi. Bu fiyat değişimleri, vergi indirimlerinin fiyatlara büyük oranda yansıtıldığına işaret etti. Bu dönemde giyim fiyatlarındaki artışın mevsim ortalamalarının önemli ölçüde altında kaldığı gözlendi. Diğer temel mallarda ise birikimli kur etkilerinin zayıflamakla birlikte devam ettiği izlendi. Özetle, bu dönemde temel mal fiyatlarındaki düşüşte vergi indirimleri temel belirleyici olurken, Türk lirasındaki değer kazancı, dönemsel indirimler ve iç talepteki zayıflamanın da etkileri hissedildi.
Enerji fiyatları Kasım ayında yüzde 0,71 oranında azaldı. Bu dönemde uluslararası petrol fiyatlarındaki düşüşe ve Türk lirasındaki değer kazancına bağlı olarak akaryakıt fiyatları yüzde 2,16 oranında geriledi. Katı yakıt fiyatları yüzde 0,90 oranında düşüş gösterirken, şebeke suyu ve doğalgaz fiyatlarında artış gözlendi. Bu gelişmelerle birlikte, enerji grubu yıllık enflasyonu 4,08 puanlık düşüşle yüzde 25,35 oldu.
Gıda ve alkolsüz içecekler yıllık enflasyonu Kasım ayında 3,60 puan azalarak yüzde 25,66 oldu. Gıda ve alkolsüz içecekler enflasyonundaki düşüşte taze meyve ve sebze öncülüğünde gerileyen işlenmemiş gıda fiyatları belirleyici oldu. Diğer yandan, patates ve bakliyat fiyatları belirgin bir oranda yükseldi. Bu dönemde, işlenmiş gıda grubu fiyatları yüzde 0,46 ile ılımlı bir artış kaydetti; grup yıllık enflasyonu yüzde 23,60’a geriledi. Bu grupta süt ürünleri, çay ve katı sıvı yağlarda fiyatlar düşerken, ekmek ve tahıllar ile konserve ürünlerdeki artış eğilimi yavaşlamakla birlikte sürdü. Bu gelişmelerle, taze meyve-sebze dışı gıda enflasyonu Kasım ayında sınırlı bir oranda gerileyerek yüzde 24,21 oldu.
Yİ-ÜFE
Yurt içi üretici fiyatları Kasım ayında yüzde 2,53 oranında düştü, yıllık enflasyonu ise 6,47 puan azalarak yüzde 38,54’e geriledi. Endeks genelinde Türk lirasındaki değerlenme ve petrol fiyatlarındaki düşüşün olumlu yansımaları izlendi. İmalat sanayi yıllık enflasyonu bu dönemde 7,65 puan azalarak yüzde 34,97 oldu. Bu çerçevede, petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının mevsimsellikten arındırılmış ana eğiliminde belirgin bir düşüş gözlendi.
Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, yıllık enflasyon ara malı ve sermaye mallarında belirgin olmak üzere tüm gruplarda geriledi. Ara malı fiyatları, demir-çelik ve diğer metaller, tekstil, plastik ve kimyasal ürünler kaynaklı olarak gerilerken sermaye malı fiyatlarındaki düşüşte makineler, metal yapı ürünleri, motorlu kara taşıtları ve aksesuarları belirleyici oldu. Dayanıksız tüketim malı fiyatları et ve yağ gibi gıda ürünlerindeki gelişmelerle geriledi, dayanıklı tüketim mallarında mobilya ve ev aletlerindeki fiyat azalışları dikkat çekti. Sonuç olarak, üretici fiyatları Kasım ayında Türk lirasındaki değerlenme ve başta petrol olmak üzere uluslararası emtia fiyatlarındaki düşüşlere bağlı olarak bir miktar gerileme kaydetti, üretici fiyatları kaynaklı maliyet baskıları güçlü seyrini korudu.
