Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV), TEPAV Perakende Güven Endeksi (TEPE)’nin 117’nci sayısını yayımladı. Buna göre; perakende güveni, Eylül 2019’da bir önceki aya göre 4,6 puan, bir önceki yılın aynı dönemine göre 1,2 puan arttı. Perakende güveninin eylül ayında geçen yıla göre artışında gelecek 3 ayda satış beklentisi göstergesindeki artış etkili olurken; geçen aya göre artışında ise geçen 3 ayda işlerin durumu ve gelecek 3 ayda satış beklentisi göstergelerindeki yükseliş etkili oldu.
TEPE değerinin bir önceki yıla göre artışında, Ağustos 2018’de yaşanan kur şoku nedeniyle endeks değerinin Eylül 2018’de -16,4 seviyelerine kadar düşüşünün göz ardı edilmemesi gerektiği belirtildi. ‘Birden fazla türde ürün satan bakkal, market ve büyük mağazalar’ sektörü, Eylül ayında perakende güveninde en fazla artış gösteren sektör oldu. AB-28 ve Euro Bölgesi ile karşılaştırıldığında Türkiye, geçen yıla göre AB-28 ve Euro Bölgesi’nden daha iyi performans sergiledi.
Perakende güveni geçen yıla ve geçen aya kıyasla arttı
Eylül ayında -15,2 puan değerini alan TEPE, geçen yılın aynı dönemine göre 1,2 puan, geçen aya göre 4,6 puan arttı. TEPE değerinin geçen aya göre artışında, geçen 3 ayda işlerin durumu ve gelecek 3 ayda satış beklentisi göstergelerindeki iyileşme etkili oldu.
Perakendecilerin satış beklentileri arttı
Önümüzdeki 3 aya ilişkin satış beklentilerinin denge değeri Eylül 2019’da -8,2 puan oldu. Buna göre; önümüzdeki 3 aya ilişkin satış beklentileri, bir önceki aya göre 11,1 puan, bir önceki yılın aynı ayına göre 6,7 puan arttı. Eylül 2019’da TEPE anketi katılımcılarının yüzde 31,1’i önümüzdeki 3 ayda işlerinde iyileşme beklerken, yüzde 42,8’i işlerinde kötüleşme beklediğini belirtti. İşlerinde bir değişiklik beklemeyenlerin oranı ise, yüzde 26,1 oldu.
İşlerin durumu geçen yıla kıyasla iyileşti
İşlerin geçen yılın aynı dönemine göre durumu, Eylül 2019’da -32,9 puan değerini alarak, Ağustos 2019’a göre 15,7 puan, Eylül 2018’e göre 10,6 puan arttı. Eylül 2019’da TEPE anketi katılımcılarının yüzde 21,9’u geçen yılın aynı dönemine göre işlerinde artış olduğunu belirtirken, işlerinde düşüş olduğunu belirtenlerin oranı yüzde 54,8 olarak belirlendi. Geçen yıla göre işlerinde bir değişiklik olmadığını belirtenlerin oranı ise, yüzde 23,3 oldu.
Perakende güveni en çok ’birden fazla türde ürün satan bakkal, market ve büyük mağazalar’ sektöründe arttı
Perakende güvenine alt sektörler itibarıyla bakıldığında Eylül 2019’da, geçen yılın aynı dönemine göre ‘birden fazla türde ürün satan bakkal, market ve büyük mağazalar’, ‘yiyecek, içecek ve tütün ürünleri’, ‘mobilya, aydınlatma ekipmanı ve ev içi kullanım ürünleri’, ‘tekstil, hazır giyim ve ayakkabı’ ve ‘diğer (akaryakıt istasyonu, eczane, parfümeri, nalbur, züccaciye, kırtasiye, vb.)’ sektöründe artış; ‘elektrikli ev aletleri, radyo ve televizyonlar’ ve ‘motorlu taşıtlar’ sektörlerinde azalış görüldü. ‘Birden fazla türde ürün satan bakkal, market ve büyük mağazalar’, ‘yiyecek, içecek ve tütün ürünleri’, ‘mobilya, aydınlatma ekipmanı ve ev içi kullanım ürünleri’ ve ‘tekstil, hazır giyim ve ayakkabı’ sektörleri ortalamanın üzerinde değer alırken; ‘diğer (akaryakıt istasyonu, eczane, parfümeri, nalbur, züccaciye, kırtasiye, vb.)’, ‘elektrikli ev aletleri, radyo ve televizyonlar’ ve ‘motorlu taşıtlar’ sektörleri ortalamanın altında değer aldı. ‘Motorlu taşıtlar’ sektörü perakende güveninde en fazla azalış gösteren sektör oldu.
Perakendecilerin sipariş, satış ve istihdam beklentileri arttı
TEPE anketine soru bazında bakıldığında Eylül 2019’da, ‘önümüzdeki 3 ayda tedarikçilerden sipariş, satış ve istihdam beklentileri’, ‘işlerin geçen yıla göre durumu’ ve ‘gelecek yıl mağaza sayısı beklentisi’ göstergeleri hem Eylül 2018’e göre hem de Ağustos 2019’a göre arttı. ‘geçen 3 ayda işlerin durumu’ ve ‘önümüzdeki 3 ayda satış fiyatı beklentisi’ göstergeleri Eylül 2018’e göre azalış, Ağustos 2019’a göre ise artış gösterdi.
AB’de perakende güveni geçen yıla kıyasla azaldı
AB-28 perakende güven endeksi, Eylül 2019’da -1,5 puan değerini aldı. AB-28’de perakende güveni bir önceki aya göre 2,3 puan artarken, geçen yılın aynı dönemine göre 5,9 puan azaldı. Türkiye, geçen yılın aynı dönemine kıyasla AB-28 ve Euro Bölgesi’nden daha iyi performans sergiledi.
Perakende güveninde Türkiye, geçen yıla göre değişimde AB-28 ve Euro Bölgesi’nden daha iyi performans sergiledi
AB-28 ülkeleri ve Türkiye’nin perakende güven endeksi değerlerine bakıldığında Yunanistan, eylül ayında geçen yıla göre en fazla artış yaşayan ülke oldu. Yunanistan’ı; Bulgaristan, Avusturya ve Slovenya takip etti. Endeks değeri geçen yıla göre en fazla düşen ülkeler ise sırasıyla İngiltere, İrlanda ve Malta oldu. Bir önceki aya göre en fazla artış da İngiltere’de yaşandı. Perakende güven endeksinde, Eylül 2018’e göre değişim AB-28’de -5,9 puan, Euro Bölgesi’nde -2,6 puan oldu. Ağustos 2019’a göre değişim incelendiğinde ise Türkiye’nin, AB-28 ve Euro Bölgesi’nden daha iyi performans sergilediği görüldü.
Konya’da perakende güveni Türkiye genelinden daha iyi performans sergiledi
TEPAV ve Konya Ticaret Odası (KTO) işbirliğinde gerçekleştirilen Konya Perakende Güven Endeksi (KOPE) kapsamında, Şubat 2012’den bu yana Konya’da faaliyet gösteren 300 perakendeci ile her ay yüz yüze anketler yapılıyor.
Eylül ayında TEPE, -15,2 puan değerini alırken KOPE -13,2 puan değerini aldı. KOPE, geçen yılın aynı dönemine göre 7,0 puan azalırken, TEPE 1,2 puan arttı. KOPE değeri bir önceki aya göre ise 2,5 puan azaldı. Konya perakendesi, eylül ayında Türkiye genelinden daha iyi performans sergilerken, AB-28’den daha kötü performans sergiledi.
