Atatürk bu kavramı “Egemenlik kayıtsız şartsız ulusundur.” sözü ile açıklar. 29 Ekim 1923 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin cumhuriyeti ilan etmesi ile bugün ülkemizde Cumhuriyet Bayramı olarak kutlanmaya başlanmıştır.
9 Nisan 1925'te 29 Ekim'in bayram olarak kabul edilmesini öngören teklif TBMM tarafından kabul edilmiştir.
628 sayılı bu kanun ile 29 Ekim, 1925'ten itibaren ülke içinde ve dış temsilciliklerde bayram olarak kutlanmaya başlamıştır.
29 Ekim Cumhuriyet Bayramı tarihi
29 Ekim 1923 senesinde ülkemizde Cumhuriyet rejimi ilan edildi.
29 Ekim Cumhuriyet Bayramı o günden beri ülkemizde milli bayram olarak kutlanmaktadır. Cumhuriyetin ilanından önce Osmanlı İmparatorluğu olarak ismi geçiyordu.
Bu İmparatorluğun son yöneticisi Sultan Vahdettin'di ancak Vahdettin kendini düşündüğü için ve korkusundan Cumhuriyetin ilanıyla düşman güçleriyle ülkeyi terk etti. Ülkeleri eskiden tek bir padişah yönetirdi ve yönetimler babadan oğula geçerdi. Bu yüzden çok taht kavgaları yaşanırdı ve bu da devletlerin çöküşüne sebep olan önemli engellerden biriydi.
Birinci Dünya Savaşı, ikinci meşrutiyetin ilanından sonra 1914 senedinde başladı. 1914 te başlayan savaşa belli başlı ve güçlü ülkeler katıldı. Savaş 4 sene boyunca sürdü. Ülkemizle beraber savaşan ülkeler savaşı kaybettiler.
Savaş kuralları gereği ülkemizde kaybetmiş sayıldı. Bu kaybedilen savaştan sonra ülke bölge bölge fethedildi ve topraklar düşman güçlerce paylaşıldı. 19 Mayıs 1919 tarihinde Mustafa Kemal Atatürk Samsun'a ayakbastı ve Erzurum, Sivas'ta kongreler düzenledi.
Halkı bilinçlendirdi ve işgallere karşı uyardı. 23 Nisan tarihinde büyük millet meclisi Ankara'da toplanarak Mustafa Kemal'i başkan olarak belirledi. Bu olayla birlikte ülke resmi olarak Kurtuluş Savaşı'nın içine girdi.
İç Anadolu'da Yörükler, efeler bölgesel direniş göstererek düşmanları alt etti. Ülke genelinde ise büyük savaşlar kazanılarak düşman yenilgiye uğratıldı ve ülke geri kazanıldı. Atatürk Cumhuriyet üzerinde uzun süredir çalışmaktaydı. 28 Ekim 1923 gecesi çalışma arkadaşlarını yemeğe çağıran Atatürk yarın cumhuriyeti ilan edeceklerini bildirdi.
29 Ekim sabahı yönergeyi meclise sunan Atatürk'ün cumhuriyet taslağı kabul edildi ve cumhuriyet yönetim sistemi ülkede kabul edildi. Oylama yapıldı ve Atatürk ilk cumhurbaşkanı seçildi. 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı da bu tarihte ülkemizde coşku ve sevinçle kutlanmaya başlandı.
Bayram kabul edilmesi
29 Ekim 1923'te TBMM, Teşkilât-ı Esasiye Kanunu (1921 Anayasası)’nda yaptığı değişiklikle, devletin yönetim biçimini cumhuriyet olarak ilan etmiştir. Aynı gece bu ilan, atılan 101 pare top ile kutlanmıştır. 1924 yılında ise cumhuriyetin ilanı şenliklerle kutlanmıştır.
2 Şubat 1925'te, Hariciye Vekaleti'nce (Dışişleri Bakanlığı) düzenlenen bir kanun teklifinde 29 Ekim'in bayram olması önerilmiştir. Bu teklif Meclis Anayasa Komisyonu tarafından incelenmiş ve 18 Nisan'da karara bağlanmıştır. 19 Nisan'da ise teklif TBMM tarafından kabul edilmiştir. 628 sayılı bu kanun ile 29 Ekim, 1925'ten itibaren ülke içinde ve dış temsilciliklerde bayram olarak kutlanmaya başlamıştır.
“Biz Türkler, bütün tarihimiz boyunca hürriyet ve istiklale timsal olmuş bir milletiz.” (Mustafa Kemal Atatürk)
Cumhuriyet Marşı
Cumhuriyet, cumhuriyet, en güzel şey hürriyet
Nice zahmet, nice emek verdi sana bu millet!
Gazimin sen en büyük yadigarısın bana
Nice zahmet, nice emek verdi sana bu millet!
Dalgalansın her tarafta şanlı Türk’ün bayrağı
Korumaktır ve yüceltmek azmimiz bu toprağı!
Bu vatan hiç sensiz olmaz, ey güzel cumhuriyet
Milletim öyle demiştir ; ya ölüm, ya hürriyet!
29 Ekim Cumhuriyet Bayramı şiirleri
Eğilmez başımıza taç yaptık hürriyeti,
Zaferle kalbimize yazdık Cumhuriyeti…
Sakarya’dan su içtik o çelik süngülerle,
Yuvaları dağılmış bir avuç yılmaz erle.
“Hedef Akdeniz, asker!” diyen parmağa koştuk…
Zafer bahçelerinden gül koparmağa koştuk…
Yol gösterdi göklerden bize binlerce yıldız,
Kıpkızıl ufuklardan taştı al bayrağımız.
Koştuk aslanlar gibi kükreyip dağdan dağa
Canavarlar dişinden vatanı kurtarmağa.
Sakarya’dan su içtik o çelik süngülerle,
Yuvaları dağılmış bir avuç yılmaz erle.
Eğilmez başımıza taç yaptık hürriyeti,
Zaferle kalbimize yazdık Cumhuriyeti…
Ömer Bedrettin UŞAKLI
29 Ekim Cumhuriyet Bayramı
Bizle başlar asalet
içimizde hürriyet
Vatanımız Türkiye
Yaşasın Cumhuriyet
Çünkü Atamız kurdu
Yoktan var etti yurdu
Düşmanları korkudan
Terk eyledi hududu
Cumhuriyet Atamızın
Kurduğu eseridir
layık olan yaşasın
Sonsuzluk güneşidir
Seyit AYBEK
