AA -
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığından yapılan açıklamaya göre, rehber ebeveynlerin dijital dünyadaki riskli içeriklere karşı çocuklarını nasıl korumaları, nelere dikkat etmeleri ve hangi güvenlik önlemlerini almaları gerektiğini, çocuklara "dijital mahremiyet bilinci" kazandırılmasının yollarını içeriyor.
Bilişim teknolojilerinin avantajları olduğu gibi riskler de içerdiğine dikkat çekilen rehberde, çocuklara bu konuda ebeveynlerin rehberlik etmesinin önemi vurgulandı.
Son yıllarda "dijital ebeveynlik" kavramının ortaya çıktığına işaret edilen rehberde, ailelere çocuklarını internet ortamında yalnız bırakmamaları uyarısında bulunuldu.
Dijital ortamdaki riskli içerikler
Teknolojinin denetimsiz kullanımının, çocukları yasa dışı içeriklere, intihar, uyuşturucu kullanımı gibi durumlara, olumsuz örnek olabilecek karakterlere, bilinçaltı mesajlara, çevrim içi istismara, siber zorbalığa ve kötü niyetli kişilere karşı savunmasız bıraktığı vurgulanan rehberde, dijital araçların kontrolsüz kullanımının çocuklarda psikolojik rahatsızlıklara, yeme-içme ve obezite problemlerine, uyku bozukluğuna, kas ve iskelet sistemi rahatsızlıklarına ve bağımlılığa yol açabileceği belirtildi.
Denetimsiz teknoloji kullanımıyla çocukların okuldaki akademik başarılarının, sosyal ilişkilerinin, gerçek hayatta sağlıklı iletişim kurma becerilerinin olumsuz etkileneceği kaydedilen rehberde, toplumdan kendini soyutlama, yalnızlık hissine kapılma, depresyon, kişilik bozuklukları, gerçek duygulardan uzaklaşma, ahlaki problemlerle davranış bozukluklarının da çocukların yaşayabileceği sorunlar arasında sıralandı.
"Yasaklayıcı tedbirlerden kaçının, bilinçlendirici tavır takının"
Rehberde aileler için şu öneri ve uyarılara yer verildi:
"Çocuğunuzu internet kullanımında engelleyici ve yasaklayıcı tedbirlerden kaçının, bilinçlendirici, destekleyici tavır takının.
- Çocuğunuzu dijital ortamda rahatsız edici bir durumla karşılaştığında, tanımadıkları kişilerden rahatsız edici mesaj aldığında onlara cevap vermemesi, bunu sizinle paylaşmaktan çekinmemesi gerektiği konusunda bilgilendirin.
- Çocuğunuzun internette iletişim kurduğu kişileri ve sosyal medyadaki arkadaşlarını tanıyın, hangi sitelere girdiğini takip edin ve bunu gizli yapın.
- Birçok internet sayfası ve sosyal medya platformu rahatsız edici kişileri şikayet etme ve engelleme fırsatı sunmaktadır. Bunun nasıl yapılacağını çocuğunuza mutlaka öğretin.
- Çocukların kullandığı bütün elektronik aletlerde (tablet, telefon, bilgisayar vs.) Güvenli İnternet Hizmeti kapsamında sunulan Çocuk Profili/Aile Profili kullanılabilir."
Özellikle 3 yaşına kadar çocukların ekrana maruz bırakılmaması uyarısı da yapılan rehberde, çocuklara dijital mahremiyet kazandırılması için de önerilere yer verildi.
"Kendisine ve aileye ait fotoğraf ve videolara yer vermemeli"
Rehberde, çocuklara, bilinmeyen kişilerden alınan e-postaların açılmaması, internette ve sosyal medyada yayımlanan her linke ve reklam olarak çıkan bağlantılara tıklanmaması, bilinmeyen program/dosyaların indirilmemesi, bilinmeyen sitelere kayıt ve üye olunmaması gerektiğinin öğretilmesi istendi.
Profil sayfasında kendisiyle ilgili gereğinden fazla bilgiye, kendisine ve aileye ait resim ve videolara yer verilmemesinin önemi vurgulanan rehberde, şu ifadelere yer verildi: "Bir sosyal ağa katılmak isteyen çocuğunuzun öncelikle sizinle iletişim kurmasını isteyin ve yaş sınırı olup olmadığını kontrol edin. Çocuklara kişisel sınırlara sahip olmaları, kişilerin sınırları ve mahremiyeti ihlal eden istekleri karşısında hayır demeleri gerektiğini öğretin. Çocuğunuzdan, sosyal ağlarda başkalarına zarar verecek davranışlarda bulunmamalarını ve başkalarının bilgilerinin gizliliğine özen göstermesini öğretin."
Sosyal medyada paylaşılmaması gereken görsellere ilişkin uyarıların bulunduğu rehberde, çocukların görüntülerinin kesinlikle herkesin görebileceği şekilde paylaşılmaması gerektiği vurgulandı.
Çocukların özel bölgelerinin göründüğü, çıplak oldukları görseller ile tuvalet, banyo yapmak gibi kişiye ait özel fotoğrafları, hasta oldukları fotoğraf ve videolarla ağlarken, zor duruma düşmüş anları içeren videoların da paylaşılmamasının önemi vurgulanan rehberde, şu uyarılar yapıldı:"Çocukların görselleri paylaşılırken bunun ileride çocuğa ne hissettirebileceği göz önünde bulundurulmalıdır. Paylaşımın yıllar sonra oluşturabileceği etkileri üzerine düşünmek, başkalarıyla paylaşmanın uygun olmayacağı hassas, olumsuz, komik görünse de ileride küçük düşürücü olabilecek anların paylaşımlarından kaçınmak önemlidir. Fotoğraf paylaşırken sınırlara dikkat edilmelidir. Sürekli, abartılı şekilde, günlük yaşamının her anı fotoğraflanan ve paylaşılan bir çocuğun mahremiyet bilinci kazanmakta zorlanabileceği göz önünde bulundurulmalıdır. Sadece kendi çocuğumuzun değil başka çocuklara ait görseller de izin alınmadan ve herkese açık şekilde paylaşılmamalıdır."
Dijital oyunlarda bağımlılık riski
Doğru seçilmiş bilgisayar oyunlarının çocuklarda değerlendirme yapma, bilgi işleme, mantıklı düşünme, seçenekleri göz önüne alma, plan yapma, yaratıcılık ve eleştirel düşünme, strateji kullanma gibi birtakım yetenek ve becerileri geliştirdiğinin araştırmalarla ortaya konduğu belirtildi.
Oyun oynamanın en önemli olumsuz etkisinin bağımlılık riski olduğu ifade edilen rehberde, anne babaların çocuklarının bilgisayar oyunlarını oynamalarını engellemek yerine bilgisayarı verimli kullanmalarını sağlayacak tedbirler alması tavsiye edildi.
