Fatma Güler -
ERZURUM / İHA - Projenin Türkiye yürütücüsü NATO STANDEX Projesi (Science for Security and Peace-SPS) Barış ve Güvenlik İçin Bilim Programı Bağımsız Hakemi Karabük Üniversitesi Elektrik-Elektronik Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Bahattin Türetken NATO’daki sistem ve Türkiye’deki benzer projeyle ilgili açıklamalarda bulundu.
NATO STANDEX Projesi, (Science for Security and Peace - SPS) Barış ve Güvenlik İçin Bilim Programı’nda Bağımsız Hakemi Karabük Üniversitesi Elektrik-Elektronik Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Bahattin Türetken projeyle ilgili İHA’ya özel değerlendirmelerde bulundu. Son zamanlarda artan terör olaylarına değinen Türetken, “Terör olayları oldukça yoğun bir şekilde devam ediyor. Bunun temel sebebi güçlü Türkiye. İç ve dış düşmanlar güçlü Türkiye’yi istemiyor. Zaten terör faaliyetlerinin sonrasındaki “Katil devlet” şeklindeki açıklamalarda temel prensipte devlet hedef alınmaktadır. Güçlü Türkiye’nin geleceğini gören mihraklar bununla ilgili önlemler almak adına ellerindeki bütün birikimi yapmaktadırlar” dedi.
Terör saldırılarındaki en etkili eylemin canlı bombalar yoluyla yapıldığını ifade eden Bahattin Türetken, “Canlı bomba malumunuz elbise altına gizlenmiş, psikolojik ve sosyolojik olarak bazı şeylere inandırılmış kişilerin, kalabalık ortamlardaki bölgelere gelerek kendilerini patlatması üzerine vuku buluyor. Bunun önlenmesi için önceden tespit etmek gerekiyor. Emniyetin bununla ilgili bir takım yöntemleri mevcuttur” diyerek canlı bombalara karşı NATO’da geliştirilen STANDEX sistemiyle ilgili bilgi verdi.
PROJE 2002 YILINDA BAŞLATILDI
STANDEX projesinde değerlendirme hakemi olan Türetken “Bu konuya teknolojik boyuttan bakarsak dünyada bu tür çalışmalar başlamış durumdadır. Bunun başı 2002 yılına dayanmaktadır. Bu konuyla ilgili NATO’da bir çalışma mevcuttur. NATO'da, Fransa, Hollanda, İtalya, Rusya ve Almanya’nın ortaklaşa daha sonrasında da Türkiye, Amerika ve İngiltere’nin de sonradan katıldığı STANDEX isimli bir proje başlatılmıştır. Bu proje genellikle kalabalık ortamlarda özellikle canlı bombaların kontrol noktasına gelebileceği yerlerdeki X-Ray ve metal dedektörlerden önce örneğin metro ve alışveriş merkezinin girişinde daha önceden tespit amaçlı yapılan bir çalışmadır. Bu projedeki esas bunun güvenli mesafede tespit edilmesidir” diye konuştu.
PROTOTİP PARİS METROSUNDAN DENENDİ, BAŞARILI OLDU
Sistemde güvenli mesafe için “STANDEX” projesinin prototibinde menzillin 10 metrede tayin edildiğini belirten Türetken, “2002 yılında konsept olarak gündeme gelen proje 2010 yılında başladı. NATO’daki konsept canlı bombanın üzerindeki bombanın türüne de bakıyor. Burada elbisenin altına gizlenmiş bir objeyi buluyorsunuz. Teknolojinin elverdiği ölçüde ve kalabalık bir ortamda bunu yapıyorsunuz. Prototibi biz Paris metrosunda 3 bin kişi üzerinde denedik. Orada çok ciddi ve güzel sonuçlar elde edildi. Bunun akabinde projenin ikinci etabıyla ilgili çalışmalarda başlatıldı” dedi.
2011 YILINDA BENZER PROJE TÜRKİYE’DE BAŞLATILDI
Projenin NATO haricinde Türkiye’de de geliştildiğini vurgulayan Türetken, benzer projenin 2011 yılında kendi yürütücülüğünde başladığını söyledi. Türkiye’deki sistemle ilgili Türetken, “Türkiye’de kendi bünyesinde benzer bir proje geliştirmekte. Tabiki bu teknoloji yeni bir teknoloji. Yani hemen bir cihaz yapmak çok da olası değil. Ama TUBİTAK’da buna benzer bir proje 2011 yılında benim yürütücülüğümde başlamıştı. Ve 2015 yılında da bu projenin ilk prototibi teslim edilme aşamasında. Buradaki konsept NATO’daki STANDEX’den biraz daha farklı. İnsanları sürekli gözlemlemeniz lazım. Çünkü o bölgeden binlerce insan geçecek ve bomba şüphelisi de onlardan bir tanesi. Bu bombacıyı bulmak için iyi gözlemlerde bulunmanız gerekiyor” açıklamasında bulundu.
"İNSAN ÜZERİNDE OLUMSUZ ETKİSİ SÖZ KONUSU DEĞİL"
Sistemin insan üzerinde olumsuz bir etkiye yol açmayacağını söyleyen Türetken, “NATO’daki sistem aktif bir sistem. İnsanlar üzerinde belli bir elektromanyetik dalga gönderiyor. Fakat bu elektromanyetik dalga uluslararası standartların izin verdiği ölçüde aşağı bir sistem. Bunların dışında pasif olan sistemler de var. Bunların hiçbir şekilde zararı bunlar zaten güvenlik geçişlerinde faal olarak kullanılıyor. Mesela hamile kadınlar ve çocukların üzerinde kullanılabilecek sistemler” dedi.
