Karadeniz’de nesli tükenme tehlikesi ile karşı karşıya olan balık türleri koruma altına alınıyor. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı su ürünleri üretimini sürdürülebilir kılmak ve balık türlerinin neslini korumak amacıyla Trabzon’da Su Ürünleri Gen Bankası kuracak.
Trabzon Su Ürünleri Merkez Araştırma Enstitüsü bünyesinde kurulacak olan ve tamamlandığında Türkiye’de ilk, dünyada ise ilkler arasına girecek olan gen bankası "Su Ürünleri Gen Bankası, Biyoteknoloji Merkezi ve Müze” olmak üzere üç bölümden oluşacak.
Konuyla ilgili bilgi veren Trabzon Su Ürünleri Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürü Doç. Dr. İlhan Aydın, ileri AR-GE merkezi olarak tasarlanan gen bankasının, tehdit altında olan türlerin sperma, doku ve DNA’ları saklanıp balık türlerinin koruma altına alınacağını söyledi. Aydın “Proje ile moleküler genetik çalışmalar yapılarak türlerin tanımlanması, popülasyon düzeyinde farklılıkların belirlenmesi ve ıslah çalışmalarının etkin bir şekilde yürütülmesi için uygun fiziki ve teknik imkanlar oluşturulacak. Halen devam eden başlıca projelerden olan Mersin balıkları ve Kırmızı Benekli Alabalık gibi nesli tehdit altında türlerin korunması ve kayıt altına alınmasında DNA belirteçleri kullanılmaktadır. Bu sayede türlerin uluslararası düzeyde kabul edilen metotlar ile tanımlamaları yapılabilmektedir. Ayrıca ileriki dönemlerde yapılacak olan balıklandırma programlarında gen bankasındaki veriler kullanılacak ve bu sayede genetik kaynakların kaybolması önlenebilecektir. Gen Bankası diğer araştırmacıların yapacağı çalışmalara da açık olacak ve bu sayede kaynak kullanımında tasarruf sağlayacaktır. Proje ile tüm araştırmaların çıktılarını barındıran bir veri bankasının da oluşturulması hedeflenmektedir’ dedi.
BALIK HASTALIKLARI SON TEKNOLOJİ İLE İNCELENECEK
"Bu merkez ıslah yolu ile elde edilen hatların tescil ve korunmasında da görev alacaktır" diyen Aydın "Ayrıca yapılacak moleküler genetik çalışmalar ile su ürünleri yetiştiriciliğinde ıslah ve biyo-teknolojik uygulamalara yönelik projeler yürütülecektir. Bu sayede hızlı büyüyen ya da iyileştirilmiş örneklere ihtiyaç duyduğunda gerekli materyal bu bankadan temin edebilecektir. Kurulacak çeşitli laboratuvarlardan birisi olan Su Ürünleri Sağlığı laboratuvarlarında viral, bakteriyel ve paraziter balık hastalıkları son teknolojiyle incelenecektir. İstihdam ve katma değer oluşturma açısından önemli olan su ürünleri yetiştiriciliğinin uluslararası rekabet edilebilir seviyede tutulabilmesi için gen bankasıyla ekonomik türlerin kültüre alınması ve biyoteknolojik uygulamalar için araştırma alt yapısının geliştirilmesi sağlanacak. 2016 yılında tamamlanması hedeflenen bankayla biyo-çeşitliliğin korunması ve sürdürülebilir yönetimi için plankton, bentik (dipte bulunan canlılar) ve balık biyolojisi (histolojik, plankton ve yaş okuma) çalışmalarının yapılacağı laboratuvarlar, elde edilen materyallerin muhafaza edileceği arşiv ve balık müzesi oluşturulacak" şeklinde konuştu.
BALIK MÜZESİ TURİZME DE HİZMET VERECEK
Kurulması planlanan balık müzesinin turizme hizmet vereceğini de ifade eden Aydın, şunları söyledi:
“Proje ile kurulacak balık müzesi, koleksiyon ve sergi kısımlarından oluşacak. Birçok balık ve sucul omurgasız türleri koleksiyon içerisinde yer alacaktır. Bu koleksiyonun bir kısmı ise görsel amaçlı kullanılacaktır. Toplanan örnekler özel kaplarda alkol içerisinde ya da kurutulmuş olarak muhafaza edilecektir. Ayrıca müzede deniz ve balıkçı temalarına yönelik materyaller ile akvaryumlar yer alacaktır. Bunların yanında ’Canlı Muhafaza Birimi’ içerisinde doğal ortamında tehdit altında olan balık türleri tanklarda canlı olarak muhafaza edilecektir. Balık müzesindeki koleksiyon örneklerinin bir kısmı bölge halkı, yerli ve yabancı turistlerin de ziyaretine açılarak bölge turizmine de katkı sağlaması beklenmektedir."
