(MÜGE ÇEVİK / ANKARA) - Kiler, Meclis’te gazetecilere Piyer Loti Tepesi'nin adının İdris-i Bitlisi olarak değiştirilmesi talebiyle ilgili açıklamalarda bulundu. Kiler, Piyer Loti isminden neden rahatsız olduğunun sorulması üzerine, “Biz Piyer Loti isminden rahatsız değiliz. Ben yaklaşık 30 yıldır İstanbul’da yaşayan biriyim. Piyer Loti isminden hiç rahatsız olmadım. Ama biz tarihçilerimizden Piyer Loti isminden önce 1934’e kadar tepenin isminin İdris-i Bitlisi, Bitlis Tepesi, İdris-i Bitlis Tepesi ve Köşkü olarak geçtiğini öğrenince bu anlamda rahatsız olduk” dedi.
İdris-i Bitlisi’nin yaklaşık 20-25 yıl boyunca Osmanlı Devleti’ne hizmet etmiş, birçok savaşlara katılmış, Doğu ve Güneydoğu’da büyük hizmetlerde bulunmuş, ürettiği projelerle Mısır’ın yönetildiğini belirten Kiler, “Osmanlı’ya ve ülkeye çok büyük katkıları olmuş bir büyük devlet adamının, müderrisin ismi bir anda kaldırılıp Piyer Loti olarak değiştirilmesinden rahatsız olduk. Yoksa Piyer Loti isminden bizim rahatsızlığımız yok. Başka isim de olsa bu girişimde bulunacaktık” dedi.
İdris-i Bitlisi’ye duydukları saygı ve vefanın sonucu böyle bir adım attıklarını belirten Kiler, ismin değişmesi için İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve Eyüp Belediyesi’ne belgelerle birlikte başvuracaklarını söyledi.
“KANIMIZA DOKUNDU”
Bir gazetecinin ‘içimiz kan ağlıyor’ ifadesini kullandınız mı?’ sorusuna da Kiler, “Tutarsınız bir vatan haininin ismini kaldırırsınız, vatana hizmet etmiş birinin ismini bırakırsınız. Ama Osmanlı’ya bu kadar hizmet etmiş biri varken ortada, sadece Türkiye sevgisinden dolayı yabancı birinin isminin bırakılması açıkçası bizim kanımıza dokundu, Bitlisli olarak. Fransız olduğundan veya Piyer Loti isminden rahatsız olduğumuz için bu başvuruyu yapmadık” dedi.
“ALEVİLERE VERDİĞİ BİR ZARAR YOK”
İdris-i Bitlisi’nin Alevi kesime zarar verdiği iddialarının hatırlatılması üzerine Kiler, “Bu anlamda ben bir şeyler duyuyorum. Ama İdris-i Bitlisi’nin hayatını araştırdığınız zaman, yaptığınız hizmetlere baktınız zaman Alevi kesimine verdiği bir zarar açıkçası ben hiçbir belgede, evrakta ispat bulamadım. Bu anlamda olayı başka yerlere çekmek isteyenlere de buradan mesaj vermek istiyorum; biz bunu hiçbir amaçla, bir yerlere tepki olsun diye veya birilerinin farklı yerlere çekmesi amacıyla gündeme getirmedik. Çok masumane, Bitlisli bir vatandaş olarak, ben Bitlisli bir tarihçiden aldığım bilgileri kamuoyuna taşıdım. Gasp edilmiş, çalınmış bir ismin geri alınması konusunda başvuruda bulunduk” dedi.
Aleviler bu isimle ilgili rahatsızlıklarını dile getirdiğinde bir geri adımın söz konusu olup olmayacağına ilişkin soruya da Kiler, “Ben resmi hiçbir belgeye evraka dayalı böyle bir bilgiye ulaşamadım. Bugün internet sitelerinde bu tür yorumlara baktım. Sonra da araştırdım ama böyle bir şey yok. Bu tamamen İdris-i Bitlisi’nin yapmış olduğu hizmetlere kara çalma veya iftira atma olayıdır” dedi.
‘SAPPHIRE’ SORUSU
İstanbul’da yaptırdığı gökdelene neden Türkçe bir isim yerine ‘Sapphire’ koyduğunun sorulması üzerine de, “Safir’in Türkçe’de İngilizce’de de anlamı aydı. Yazılışta da. Dikkat ederseniz safir, yakut veya bütün değerli taşların Türkçesi de İngilizce’si de aynı karşılığını verdi.
Neden İngilizce yazılışını kullandığının sorulması üzerine de Kiler, “Her iki dilde de anlaşılsın diye. İstanbul’a bir simge yapıldı. Bu konuyla hiçbir ilgisi yok ama açıklayayım. Safir İstanbul’a kazandırılmış büyük bir eser. Üzerinde seyir terası olduğu için, yabancılar da geleceği için her dilde anlaşılsın diye konuldu” dedi.
Bir gazetecinin ‘Böyle bir simge esere İdris-i Bitlisi adını koyamaz mıydınız?’ sorusuna da Kiler, şunları kaydetti:
“İstanbul’da birçok isimler değiştirilebilir. Türkiye’de birçok isimler değiştirilebilir. Hiçbir gasp yokken bizim gündeme getirdiğimiz bir konu da yok. Ama ben geçmişten gasp olan bir hakkı geri isteme adına bir başvuru yapıyorum. Olmayan bir şeyi gündeme getirmiyoruz. Şu anda Piyer Loti olan tepenin ismi geçmişte İdris-i Bitlisi değilken, ‘niye burayı İdris-i Bitlisi yapmıyorsunuz’ veya ‘Çamlıca Tepesini niye İdris-i Bitlisi Tepesi’ yapmıyorsunuz’ diye bir talebimiz yok bizim. Biz 1934’ten sonra bu isim niye gasp edildi? Eğer varsa vatana ihaneti varsa ortaya koyalım, tamam bundan dolayı gasp edildi diyelim. Ama yokken, hizmetleri ortadayken, bir zatın, bir üstadın ismi niye alınır, niye yabancı birinin ismi konur? Bunu gerekçeleriyle ortaya koyduk. Başka bir şey yok” dedi.
Saidi Nursi’nin köyünün adının Nurs Köyü olarak değiştirilmesi talebi olduğunu da belirten Kiler, Güroymak ilçesinin adının Norşin olmasını de teklif ettiğini söyledi. “Nerede bir gasp varsa gerisini istiyoruz” dedi.
