SAMSUN / İHA - Bağlama yapmak uzun ve kabiliyet gerektiren işlerden bir tanesi. El yapımı bir bağlamanın yapımı uzun zaman alırken, piyasada satışa sunulan fabrikasyon bağlamaların kalitesi ile tartışılıyor.
100 liraya bile fabrika yapımı bağlama bulunabilirken, el yapımı bağlamaların fiyatı ise 300 liradan başlayıp yukarıya doğru gidiyor. Samsun’da 30 yıldır bağlama ustalığı yapan 50 yaşındaki Recai Can, piyasada bulunan 100 liralık fabrikasyon bağlamaların sesinin, normal bir tahtanın üzerine bağlanan telden de çıkabileceğini iddia ederek, bu bağlama ile enstrüman çalmaya çalışanların, yeteneklerinin olmadığını düşünerek bağlama çalmaktan vazgeçtiklerini belirtti.
“100 LİRALIK BAĞLAMANIN TAMİRİ 150 LİRA”
100 liraya alınan bir bağlamanın tamirinin fiyatından daha pahalı tuttuğunu belirten bağlama ustası Recai Can, “Bağlama, dut, kestane, ardıç, patuk gibi ağaçlardan yapılır. En güzel bağlama oyma bağlamadır. Ağaçların gövdelerini tekne olabilecek ölçüde kestiriyoruz. Bunları oymak ayrı bir meziyet istiyor. Oyduktan sonra kurutmak daha büyük bir meziyet istiyorlar. Yamukluk olmaması için her gün elinizden geçiriyorsunuz. Kuruduktan 3-4 yıl sonra imalata başlıyoruz. Yaprak bağlama o kadar zor olmuyor. Yaprak bağlama çıta çıta bir kalıbın üzerine oluyor. Oyma kadar olmasa da yaprak bağlamalarda fena bir bağlama değildir. Piyasada fabrikasyon bağlamalar var. Bilinçli tüketicilere bağlamaları imalat yerlerinden almaları konusunda uyarıyorum. Piyasada çok ucuz bağlamalar var. 100 liraya bağlama satıyorlar. O para çöpe gidiyor. Öğrenciler aldıkları bu bağlamayı çalamıyor. Tekrar bize tamir yaptırıyorlar. Tamiri piyasa değerinde daha pahalı tutuyor. 100-150 lirayı geçiyor, yine de istediğimiz gibi olmuyor” dedi.
“BİR TAHTANIN ÜZERİNE TEL KOY ONDAN DA SES ÇIKAR”
Kalite bağlama ile kalitesiz bağlamalarının farkını belirten Recai Can, “El yapımı bağlama tek bir kişinin elinden çıkıyor. Fabrikasyon ürünlerde ise sapını başka birisi takıyor, kapanı başkası takıyor, cilasını başkası yapıyor. Ağacın yaş mı, kuru mu, kaliteli mi, kalitesiz mi olduğuna kimse bakmıyor. Özen göstermeden boyayıp satıyorlar. El yapımı ve fabrikasyon arasında en büyük fark da budur. Fabrikasyon bağlamaların hiç ömrü yok. Vatandaşlar, o bağlamaları ilk satın aldığı zamanda bile çalamıyorlar. Bilen ve anlayan kişi zaten o bağlamalardan almıyor. Bilmeyen kişi görünümüne aldanıp alıyor ama 1-2 ay sonra çalmadığının farkına varıyor, tekrar tamire getiriyorlar. Çok pahalıya mal oluyor ama yine de istediğimiz kalitede olmuyor. Fabrikasyon bağlamalarda istenilen sesler çıkmıyor. Bir tahtanın üzerine teli bağlasan ondan da ses çıkar. Enstrümanlarda özellikle de akustik bağlamalarda ses çok önemlidir” diye konuştu.
“KÖTÜ BAĞLAMA YÜZÜNDEN, ‘KABİLİYETİM YOK’ DEYİP VAZGEÇİYORLAR”
Kötü bağlamalar yüzünden vatandaşların bağlama çalmaktan vazgeçtiklerini belirten Recai Can, “Satışlarımız eskiye oranla yüzde 70 düştü. İnsanların alım gücünün düşmesi satışlarımızın azalmasında etkili oldu. Piyasada 100 liraya bile bağlama. Bendeki en uygun el yapımı bağlama 300 liradan başlıyor. Vatandaşlara anlatmamıza rağmen, alım güçleri olmadıkları için yine de fabrikasyon ürünlerine yönelmek zorunda kalıyorlar. Bu insanlar, ucuz diye bağlamayı alıyorlar ve çalamıyorlar. Benim kabiliyetim, yeteneğim yok diyerek 1 ay sonra bağlamayı atıp vazgeçiyorlar. Aslında bağlama kendini çaldırmıyor. Ses düzgün olmuyor. Notalar yerine doğru basmadığı için bağlamayı kaldırıp atıyorlar. İmalat yerinden kaliteli bir bağlama alınmış olsa, bağlama çalmayı daha güzel bir şekilde öğrenebilirler. Paralarını da sokağa atmamış olurlar. Kalitesiz bağlam ile bağlama çalmak öğrenilmez. Para vererek içlerindeki bağlama sevgisini öldürüyorlar” şeklinde konuştu.
Evli ve 2 çocuk babası Recai Can, bağlama üretimi yapmanın yanı sıra öğrencilerine bağlama kursu da veriyor. 8 yıl belediye konservatuvarında görev yapan Can, bağlama imal etmekten sıkıldığı zamanlarda ise bağlama çalıp türkü söylüyor.
