Fatma Güler -
TBMM Anayasa Komisyonu Başkanı Mustafa Şentop, "Yeni anayasa önerimizde başkanlık sistemi elbette tartışılabilir ama çıkış noktamız, bugünkü sistemin sürdürülebilir olmadığı, olmayacağıdır." dedi
Şentop, AA muhabirinin sorularını yanıtlarken, parti bünyesindeki Anayasa Komisyonunun, yeni anayasa önerisi üzerindeki çalışmalarını sürdürdüğünü belirterek, öneride önceliğin başkanlık sistemi olacağını ancak "yarı başkanlık" ve "partili cumhurbaşkanı" önerilerinin de konuşulabileceğini söyledi.
Mustafa Şentop, önerileriyle ilgili, "Yeni anayasa önerimizde başkanlık sistemi için çok şey söylenebilir ama çıkış noktamız bugünkü sistemin sürdürülebilir olmadığı, olmayacağıdır. Bu konuda zaten bütün partiler hemfikir. Cumhurbaşkanı'nın halk tarafından seçilmesinden sonra sisteme klasik parlamenter sistem denilemez." ifadesini kullandı.
Önerilerinin, 24. Dönem'de TBMM Anayasa Uzlaşma Komisyonuna sunulan başkanlık sistemi üzerinden olacağını, detaylarda değişikliğe gidilebileceğini anlatan Şentop, "Önceliğimiz başkanlık sistemidir. Bugünkü mevcut durum Fransa'daki yarı başkanlık sistemine yakındır. Cumhurbaşkanının yetkilerine dokunmadan Anayasa'da 3-4 cümlelik değişiklikle, yarı başkanlığı sağlamak mümkün olacaktır. Partili cumhurbaşkanlığı modeli ise 1960 öncesinde zaten vardı." dedi.
"Siyasi figür olmalı"
Halk tarafından seçilen cumhurbaşkanının, tarafsız bir kişi olamayacağını ileri süren Şentop, "Olursa zaten öyle bir kişi seçilemez. Tarafsız, siyasi geçmişi olmayan bir bürokratı aday göstereceksiniz ki 20 milyonun üzerinde oy alacak. Bu olacak bir şey değil. Cumhurbaşkanı seçilecek kişinin mutlaka siyasi geçmişinin olması, bir siyasi figür olması gerekiyor. Halk tarafından seçilen bir kişiyi, sonra kendisine 'Sen tarafsız olacaksın' demek eşyanın tabiatına aykırı." görüşünü ifade etti.
"Önerimiz, ABD'deki başkanlık sistemidir"
Önerilerinin ABD'deki başkanlık modeli olduğunu belirten Şentop, gerek başkanın seçilmesi, parlamento ile ilişkileri, kamu görevlilerinin ve yargı mensuplarının atanması açısından Amerika'daki sisteme benzediğini söyledi.
Önerilerinde, "ABD'deki denetleme sisteminin olmadığı" eleştirisinin doğru olmadığını savunan Şentop, eleştiride bulunanların konuyu bilmeden konuştuğunu ifade etti. Halk tarafından seçildiği için parlamento ile başkan arasında denge ve denetleme sisteminin kurulması gereğine işaret eden Şentop, bunlardan birinin kanunlar yoluyla başkanın denetlenmesi olduğunu söyledi.
Şentop, "Başkan icraatlerini yaparken kanunlara ihtiyaç duyacaktır. Kanunları parlamento yapacaktır. Kanun yoluyla başkanın çalışma ve faaliyet alanı sınırlanabilecek. Ayrıca bütçe parlamento tarafından yapılacağından, bütçe yoluyla başkanın yıllık ajandasını parlamento belirliyor." dedi.
