Doğu sorunuyla çok fazla ilgilenmeyen ama dünya siyasetinde etkili olmak yönünde ilerleyen devletlerle yakın ilişki içine girmek için ABD ile Osmanlı Devleti’nin yakınlaşması için şahsi bir çaba gösterdiği bilinmektedir. Ama gerek ABD’nin 1823’te ilan edilen Monroe Doktrini’nin gereğince Avrupa işlerinden uzak durması, gerekse Amerikalı Protestan misyonerlerin Ermeni isyanlarında aktif rol almaları sebebiyle iki devlet arasında siyasi bir yakınlaşma sağlanamadı.

Batılı devletlerin Osmanlı topraklarını aralarında paylaşma çabaları, Kıbrıs'ın İngiltere'ye devri, Mısır ve Tunus'un kaybedilişi, Balkanlar'ı sarsan bağımsızlık ve isyan hareketleri, içteki azınlıkların isyanları, misyonerlik faaliyetleri…

Arap toprakları içerisinde İngilizlerin ektikleri fitne ve Müslümanların arasında yeşertilen sapık cereyanlarla ülkenin 93 harbinde ağır toprak kayıpları sonucunda yeni bir strateji ve yapılanmanın zorunluluğunu hisseden Sultan Abdülhamid Han, yine dünya siyasetçilerini hayrete düşürecek bir politika takip etti.

Sultan Abdülhamid Han, M. De Grece'e; "Çalışma odama, Müslüman ülkelerin iyice belirli bir şekilde yeşil renkle işaretlenmiş olduğu bir harita asmıştım. Elçiler, özellikle de İngiliz'i her kabul edişimde parmağımı haritaya doğru götürüyordum. Bu da onları endişelendirmeye yetiyordu" demiştir.

Sultan II. Abdülhamid Han, dışta takip ettiği "İttihad-ı İslam" politikasını içte de yürütüyor, milletin birlik ve beraberliğine büyük çaba harcıyordu. Özellikle içteki muhalif yapıların devleti ve milleti sürükledikleri uçurumdan uzaklaştırmak gayesiyle onlara olan halk desteğini kırmak için bütün yurtta eğitim hizmetlerini yaygınlaştırmış, onlara İslam dinini tam ve doğru olarak verecek alimler, veliler göndererek irşat etmiştir.

Şüphesiz liderler adil olmalıdır. Kimlere karşı nasıl merhamet edileceğini iyi hesaplamak zorundadır. Aksi takdirde sosyal dengenin bozulmasına sebep olabilir.