Türkiye’de geri dönüşü olmayan ölüm cezasının geçmişi kaç yıllık bir süreye dayanmaktadır?
Türkiye'de kaç yıl idam cezası uygulandı
Ölüm cezasının geçmişi tam olarak 64 yıllık bir geçmişe dayanmaktadır.
Ölüm cezası TBMM ya da diğer yetkili organlar tarafından uygulandı.
İlk olarak sizlere idam cezasının ne zaman başladığından bahsetmek istiyoruz.
İdam cezası hepimizin bildiği gibi geri dönüşü olmayan bir ölüm cezasıdır.
Türkiye’deki idam cezaları 1920'de Meclisin kuruluşundan, 1984'te idam cezalarının fiilen kaldırılmasına kadar geçen 64 yıllık dönemde devam etti. TBMM tarafından onaylanan ve infazı gerçekleştirilen idam cezası sayısı 712. Bunlardan 15'i kadındı.
Ölüm cezası 1984'ten beri Türkiye’de uygulanmadı. Türkiye’de bu ceza önce 2002 yılında savaş ve terör suçları dışındaki haller için, 2004 yılında ise AB uyum yasaları çerçevesinde tamamen kaldırıldı.
Ölüm cezası, önceden tasarlanmış cinayet, casusluk, vatana ihanet veya askeri adalet kapsamında kullanıldı.
Kimler idam edildi
Menemen, Dersim ve Casusluk
İstiklal mahkemeleri dışındaki idamların ilk önemli örneği menemen olayının ardından yaşandı.
23 Aralık 1930 günü Menemen'de Yedek Asteğmen Kubilay Bey'in öldürülmesi olayı ile ilgili 37 kişi ölüm cezasına çarptırdı. Meclis, 28'inin ölüm cezasını onayladı.
Cumhuriyet tarihinin casusluk gerekçesiyle tek idamı ise 1949'da infaz edildi. Sovyetler Birliği hesabına çalıştığı saptanan Aram Şanesyan adlı kişi asıldı.
Adnan Menderes, Hasan Polatkan, Fatih Rüştü Zorlu
On yıl başbakanlık yapan Adnan Menderes ile Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu ve Maliye Bakanı Hasan Polatkan'ın 16 ve 17 Eylül 1961'de idam edildiler.
Talat Aydemir ve Fethi Gürcan
5 Temmuz 1964'de ise, iki asker, Kara Harp Okulu Komutanı Talat Aydemir ile Süvari Birliği Komutanı Fethi Gürcan'ın yönetime el koymak için darbe girişiminde bulundukları gerekçesiyle idam edildiler.
Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan, Hüseyin İnan
Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu (THKO)’nun kurucu üyesi olan Deniz Geçmiş ve arkadaşları 16 Temmuz 1971’de başlayan THKO-1 Davası’nda TCK’nin 146. maddesini ihlal ettiği gerekçesiyle, 9 Ekim 1971’de 146/1 maddesi uyarınca idam cezasına çarptırıldı.
Askeri darbenin ilk idamı
12 Eylül 1980 askeri darbesinin ilk idam edilen Necdet Adalı, Kurtuluş örgütü üyesiydi. Devrimci Yol üyesi Hıdır Arslan, 12 Eylül döneminin son idamı oldu.
12 Eylül döneminin idamları...
1980-84 yıllarında 50 kişi idam edildi. Bunların 18'i sol, 8'i sağ görüşlü ve 23'ü de adli suçtan hükümlüydü.
Ölüm cezası infaz edilenlerden biri ASALA üyesi Levon Ekmekçiyan idi. (Esenboğa Olayı 1982)
Kenan Evren 3 Ekim 1984'te Muş'ta yaptığı konuşmada "Hainleri asmayıp da besleyecek miyiz?" diyor ve bu sözü uzun yıllar belleklerde yer ediyordu.
12 Eylül döneminde sıkıyönetim askeri mahkemelerince 517 sanığa idam cezası verildi. Askeri Yargıtay'ın onayladığı idam kararlarının sayısı 124 oldu. Bunlardan, Milli Güvenlik Konseyi'nin onayladığı ve onay sonrası hemen infazı yapılan 50'si dışındakiler için cezalar fiilen müebbet hapse dönüştü.
İdam cezası hangi yılda kaldırıldı
Ülkemizde idam cezası 2002 yılında kaldırılmıştır.
Tam olarak 3 Ağustos 2002 tarihinde “Savaş ve çok yakın savaş tehdidi durumlarında işlenmiş suçlar hariç” şartı ile kaldırılmıştır.
07.05.2004 tarihli 5170 sayılı kanun ile anayasadan ölüm cezaları ile ilgili maddeler çıkarılmıştır. 14.7.2004 tarihli 5218 sayılı kanun ile Türk Ceza Kanunu’ndan ölüm cezaları ile ilgili maddeler çıkarılmış, böylece 2004 yılında ölüm cezası Türk Hukuku’ndan tamamen kaldırılmıştır.
İslam’da idam cezasının yeri?
İslam dininde Kuran’ı Kerim’de yer alan (2/Bakara Suresi, 178-179) bilgi şu şekildedir;
“Ey iman edenler! Öldürülenler hakkında size kısas farz kılındı. Hüre hür, köleye köle, kadına kadın öldürülür. Ancak kim kardeşi tarafından affedilirse kısas düşer. Bundan sonra ma’rûfa/iyiye uymak, öldürülenin velîsine (gereken diyeti) güzel bir şekilde ve tam olarak ödemek gelir. O halde söylenenler, Rabbinizden bir hafifletme ve rahmettir. Her kim bundan sonra saldırıya kalkışırsa, muhakkak onun için elem verici bir azap vardır. Ey akıl sahipleri! Kısasta sizin için hayat vardır. Umulur ki, prensiplere uyar da kendinizi (kötülüklerden) korursunuz."
Ölüm cezası TBMM ya da diğer yetkili organlar tarafından uygulandı.
İlk olarak sizlere idam cezasının ne zaman başladığından bahsetmek istiyoruz.
İdam cezası hepimizin bildiği gibi geri dönüşü olmayan bir ölüm cezasıdır.
Türkiye’deki idam cezaları 1920'de Meclisin kuruluşundan, 1984'te idam cezalarının fiilen kaldırılmasına kadar geçen 64 yıllık dönemde devam etti. TBMM tarafından onaylanan ve infazı gerçekleştirilen idam cezası sayısı 712. Bunlardan 15'i kadındı.
Ölüm cezası 1984'ten beri Türkiye’de uygulanmadı. Türkiye’de bu ceza önce 2002 yılında savaş ve terör suçları dışındaki haller için, 2004 yılında ise AB uyum yasaları çerçevesinde tamamen kaldırıldı.
Ölüm cezası, önceden tasarlanmış cinayet, casusluk, vatana ihanet veya askeri adalet kapsamında kullanıldı.
Kimler idam edildi
Menemen, Dersim ve Casusluk
İstiklal mahkemeleri dışındaki idamların ilk önemli örneği menemen olayının ardından yaşandı.
23 Aralık 1930 günü Menemen'de Yedek Asteğmen Kubilay Bey'in öldürülmesi olayı ile ilgili 37 kişi ölüm cezasına çarptırdı. Meclis, 28'inin ölüm cezasını onayladı.
Cumhuriyet tarihinin casusluk gerekçesiyle tek idamı ise 1949'da infaz edildi. Sovyetler Birliği hesabına çalıştığı saptanan Aram Şanesyan adlı kişi asıldı.
Adnan Menderes, Hasan Polatkan, Fatih Rüştü Zorlu
On yıl başbakanlık yapan Adnan Menderes ile Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu ve Maliye Bakanı Hasan Polatkan'ın 16 ve 17 Eylül 1961'de idam edildiler.
Talat Aydemir ve Fethi Gürcan
5 Temmuz 1964'de ise, iki asker, Kara Harp Okulu Komutanı Talat Aydemir ile Süvari Birliği Komutanı Fethi Gürcan'ın yönetime el koymak için darbe girişiminde bulundukları gerekçesiyle idam edildiler.
Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan, Hüseyin İnan
Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu (THKO)’nun kurucu üyesi olan Deniz Geçmiş ve arkadaşları 16 Temmuz 1971’de başlayan THKO-1 Davası’nda TCK’nin 146. maddesini ihlal ettiği gerekçesiyle, 9 Ekim 1971’de 146/1 maddesi uyarınca idam cezasına çarptırıldı.
Askeri darbenin ilk idamı
12 Eylül 1980 askeri darbesinin ilk idam edilen Necdet Adalı, Kurtuluş örgütü üyesiydi. Devrimci Yol üyesi Hıdır Arslan, 12 Eylül döneminin son idamı oldu.
12 Eylül döneminin idamları...
1980-84 yıllarında 50 kişi idam edildi. Bunların 18'i sol, 8'i sağ görüşlü ve 23'ü de adli suçtan hükümlüydü.
Ölüm cezası infaz edilenlerden biri ASALA üyesi Levon Ekmekçiyan idi. (Esenboğa Olayı 1982)
Kenan Evren 3 Ekim 1984'te Muş'ta yaptığı konuşmada "Hainleri asmayıp da besleyecek miyiz?" diyor ve bu sözü uzun yıllar belleklerde yer ediyordu.
12 Eylül döneminde sıkıyönetim askeri mahkemelerince 517 sanığa idam cezası verildi. Askeri Yargıtay'ın onayladığı idam kararlarının sayısı 124 oldu. Bunlardan, Milli Güvenlik Konseyi'nin onayladığı ve onay sonrası hemen infazı yapılan 50'si dışındakiler için cezalar fiilen müebbet hapse dönüştü.
İdam cezası hangi yılda kaldırıldı
Ülkemizde idam cezası 2002 yılında kaldırılmıştır.
Tam olarak 3 Ağustos 2002 tarihinde “Savaş ve çok yakın savaş tehdidi durumlarında işlenmiş suçlar hariç” şartı ile kaldırılmıştır.
07.05.2004 tarihli 5170 sayılı kanun ile anayasadan ölüm cezaları ile ilgili maddeler çıkarılmıştır. 14.7.2004 tarihli 5218 sayılı kanun ile Türk Ceza Kanunu’ndan ölüm cezaları ile ilgili maddeler çıkarılmış, böylece 2004 yılında ölüm cezası Türk Hukuku’ndan tamamen kaldırılmıştır.
İslam’da idam cezasının yeri?
İslam dininde Kuran’ı Kerim’de yer alan (2/Bakara Suresi, 178-179) bilgi şu şekildedir;
“Ey iman edenler! Öldürülenler hakkında size kısas farz kılındı. Hüre hür, köleye köle, kadına kadın öldürülür. Ancak kim kardeşi tarafından affedilirse kısas düşer. Bundan sonra ma’rûfa/iyiye uymak, öldürülenin velîsine (gereken diyeti) güzel bir şekilde ve tam olarak ödemek gelir. O halde söylenenler, Rabbinizden bir hafifletme ve rahmettir. Her kim bundan sonra saldırıya kalkışırsa, muhakkak onun için elem verici bir azap vardır. Ey akıl sahipleri! Kısasta sizin için hayat vardır. Umulur ki, prensiplere uyar da kendinizi (kötülüklerden) korursunuz."