Filozof ve Felsefenin gerekliliği..

Atina Platon’un doğumundan 50 yıl kadar önce gücünün doruğuna ulaşmıştı.

Sparta ile birlikte Perslere karşı verdikleri mücadelede üstünlük sağlamışlar, böylece ticaret yollarını da kontrolleri altına alarak zenginleşmişlerdi.

Atina’nın zenginleşmesinin en önemli sebebi ise denizcilikte ilerlemiş olmalarıydı.

Sparta ile birlikte Persler’e karşı yaptıkları savaşta da deniz gücünü onlar kontrol ediyordu. 

Spartalılar ise Karacıydı, piyade birliklerine sahipti.

Atina savaş sonrası deniz gücünü ticarete uyarlayabilmişken, Sparta’nın böyle bir şansı yoktu.

Sparta, zenginlikte Atina’dan geri kaldı ve bu durum çok geçmeden Atina ile Sparta arasında bir savaşa (Poleponnesos Savaşı) sebebiyet verdi.

431 yılında başlayan savaş 404 yılında Sparta’nın üstünlüğü ile sonuçlandı.

Atina,Spartalılar’ın egemenliği altına girdi. 
Platon bu bozgundan birkaç yıl sonra 18 yaşında askere alındı.

İşte böyle bir ortamda doğup, büyüyüp sonra da askere giden Platon’un içine sinmeyen bir şeyler vardı.

Hukuk sisteminde, idari yapıda, ahlaki yapıda doğru gitmeyen bir şeyler vardı.

Üstüne üstlük 399 yılında hocası Sokrates’in sudan sebeplerle, sırf halkı düşünmeye çağırıyor, uyuyanları uyandırıyor diye zehirlenerek idam edilmesi Platon’un ruhunun derinliklerindeki uyuyan volkanları ateşledi.

Bugünkü Edremit Körfezi’nde “Akademi” adını verdiği, dünyanın ilk üniversitesini açtı. 

Hukuktan, ahlaka, idareden felsefeye pek çok eser meydana getirdi.

Son olarak da bir devletin nasıl yönetilmesi gerektiğini anlatan “Yasalar” adlı kitabı yazdı.

“Yasa bir edebiyat eseridir.” diyor Platon. 
“Zira tüm roller yerli yerine oturmalı ve uyum içinde olmalı. “
“Yasa koyucunun sorumluluğu ozanınkinden daha büyüktür.” der. 

Ozanın eseri beğenilmezse en fazla dinlemekten vazgeçer dinleyici, ancak ya yasa beğenilmezse!..

“Yasa koyucu en iyi ve en güzel tragedyayı yaratan bir sanatçıdır. Nitekim onun kuracağı, en güzel ve en iyi yaşamı sergileyen gerçek tragedyadır.” 

Zira yaşamın senaryosu yasalardır.

Platon düşündüğü hukuk sisteminde; adaletin güçlüye karşı zayıfın yanında olmasını, cezalarda orantılı olmasını, taammüden yani planlı işlenen suçlar ile bunun dışındakilerin ayırt edilmesi ve cezalandırmada göz önünde bulundurulmasını, suç işleyenin işlediği suçun idrakinde olduğundan emin olunmasını ideal bir hukuk sistemi için şart koşuyor.

Platon’un hukuk felsefesi, Roma hukuk felsefesini, Roma hukuk felsefesi de günümüz dünya hukukunu etkiledi.

Platon’un son eseri olan “Yasalar” kitabından birkaç alıntı:

“Kaldıramayacak adama büyük yetkiler verilirse, hepsi altüst olur!..”

“Yasaların çiğnendiği, mahkeme kararlarının güçsüz kaldığı ve yok sayıldığı bir devlet ayakta kalamaz.”

“Bozulma önce kralda başladı. Kral, söz verip yemin ettiği yasaları çiğneyince, koyu bilgisizlik ve uyumsuzluk ile düzeni yok etti.”

“Öfkeli yaratılışlı yöneticilerin en küçük tartışmada karşısındakilere sövmeleri iyi yönetilen bir devlete yakışmaz”
OGÜNhaber