Menorah, Yedi Kollu Şamdan (Tanrının Ateşi)

Musa,ı Midyan kahini Yetro'nun sürüsünü güdüyordu ve sürüyü çölün arkasına götürdü ve Allah'ın dağına;Horeb'e geldi.  

Ve Rabb'in meleği, bir çalıdan yükselen ateş alevinin içinden ona göründü. Musa baktı, çalı yanıyor, ama tükenmiyordu.

Ve Musa dedi: Şimdi döneyim ve bu büyük manzarayı göreyim, çalı niçin yanıp tükenmiyor.

Rab Allah, Musa'nın yaklaştığını görünce ona, çalının içinden, "Musa, Musa!" diye seslendi. Musa, "buyur!" diye yanıtladı.

Allah, "fazla yaklaşma" dedi. "Çarıklarını çıkar. Çünkü bastığın yer kutsal topraktır."

Ve dedi: "Ben, babanın Allah'ı, İbrahim'in Allah'ı, İshak'ın Allah'ı ve Yakub'un Allah'ıyım."

Çıkış, Bap:3; 1-6Ve Allah dedi: "Gerçekten Ben, seninle olacağım ve Benim seni gönderdiğime senin için işaret şu olacak: Sen, kavmi,Mısır'dan çıkardığın zaman, bu dağ üzerinde, Allah'a ibadet edeceksin."

Menorah bu tarihten itibaren Yahudi toplumunun vazgeçilmezi ve Tanrının ateşi olarak görülmeye  başlandı. 

İsrail simgesi Menorah ya da Menora , Kudüs’teki eski tapınakta kullanılan ve zeytinyağı ile yakılan 7 kollu şamdan ya da lamba tutacağıdır. Mûsevî inanç sembollerinin en eskisi olup "Sonsuz Işık"ı (Allah'ın nurunu) simgeler. Evrenin ve ruhların aydınlığını sembolize ettiği gibi, bilimin aydınlığını da ifade eder. Tevrat'a göre Tanrı, yeri ve göğü yarattıktan sonra ilk olarak "Yei Or!" (Işık olsun!) demiştir. Yahudiliğin sembolü olan yedi kollu şamdanlar, Yahudi tapınaklarında, sinagog ve havralarda bulunur. İslam tekkelerinde de yedi kollu şamdan kullanılmıştır.

Menora ve Hanukiya'nın farkı

Menora yani Yedi Kollu Şamdan, Dokuz Kollu Şamdan yani Hanukiya ile karıştırılmamalıdır. Menora, Tapınağın var olduğu zamanlarda Kohen tarafından günde iki kere Tanrı'nın dünyaya ışık saçmasını dilemek için yakılırdı. Hanukiya ise Yahudi bayramı Hanuka'da da kullanılır.Işıklar Bayramı olarak da bilinen Hanuka'da kullanılan şamdanlar 9 kolludur. Kudüs Tapınağı Helen imparatorluklarından Selevkos'un işgali altındayken Makabiler Yahudi karşıtı baskılara isyan ettiler. Tapınağın içinde süren çatışmalarda Menora'daki sonsuz ateşi devam ettirebilmek için ancak bir günlük zeytinyağı kalmıştı. Bir mucize eseri şamdan ateşi sekiz gün boyunca yandı ve tapınağın yeniden inşa edilip yağ bulunmasına kadar yeterli oldu. Ortadaki kol, sağındaki ve solundaki üçer kolu yakmak amacıyla kullanılır.

Menora aynı zamanda İsrailoğulları'nın Mısır'ı terk edişleri ile Sinay Dağı eteklerinde Tora'yı alışları arasında geçen 7 haftayı (Şeva Şavuot) temsil eder. Bu bağlamda Menora; özgürlüğe kavuşma mutluluğu ile bir disiplin zorunluluğu arasındaki zamanı simgeler ki, disiplinsiz özgürlüğün hürriyet değil, başı bozukluk olduğu düşüncesinin temelini oluşturur.

Yedi kollu şamdan, aynı zamanda 1948'de kurulan İsrail'in devlet amblemidir  ve Kudüs’te Knesset’in önünde devasa bir örneği bulunmaktadır.

Yedi lamba dışlayıcı Temsilleri Yahudilik ve Yahudi halkının sıklıkla kullanılan bir sembol olarak 1. yüzyıldan kalma mezarlar ve anıtlar üzerinde  daima kullanılır.

Ortodoks Kilisesi'nde Menorah kullanımı her zaman  kutsal sunak arkasında duran, muhafaza edilmiştir. Mumlar kullanılabilir, geleneksel uygulama yedi lamba Lampstand zeytinyağı kullanmaktır. Orada değişen dini uygulamalar ve bazen sadece üç ortasındaki az hizmetler için yanan olsa genellikle yedi lambalar, hizmetler için yanar. Kilise kutsal lamba yedi lambaların ortasındaki lamba yoksa sonsuz bir alev olarak aydınlatılmış kalabilir.



Menora yani Yedi Kollu Şamdan, Dokuz Kollu Şamdan yani Hanukiya ile karıştırılmamalıdır. Menora, Tapınağın var olduğu zamanlarda Kohen tarafından günde iki kere Tanrı'nın dünyaya ışık saçmasını dilemek için yakılırdı. Hanukiya ise Yahudi bayramı Hanuka'da da kullanılır.Işıklar Bayramı olarak da bilinen Hanuka'da kullanılan şamdanlar 9 kolludur. Kudüs Tapınağı Helen imparatorluklarından Selevkos'un işgali altındayken Makabiler Yahudi karşıtı baskılara isyan ettiler. Tapınağın içinde süren çatışmalarda Menora'daki sonsuz ateşi devam ettirebilmek için ancak bir günlük zeytinyağı kalmıştı. Bir mucize eseri şamdan ateşi sekiz gün boyunca yandı ve tapınağın yeniden inşa edilip yağ bulunmasına kadar yeterli oldu. Ortadaki kol, sağındaki ve solundaki üçer kolu yakmak amacıyla kullanılır

Tapınak Enstitüsü kuyumcu Chaim Odem tarafından tasarlanan yaşam boyutlu menorah,tasarım olarak yarattı, gelecekteki Üçüncü Tapınağında kullanılmak üzere tasarlanmış, Menorah som altından tek bir blok dışarı dövülmüş 24 karat saf altından, (45 kg olarak yorumlanabilir), Arch orijinal tasviri dayalı süslemeleri ile Titus ve ilgili dini metinlerin Tapınağın Enstitüsü'nün yorumlanması.

Orijinal Menorah Tabernacle için yapılmış ve İncil de İsrailoğulları Ürdün nehri geçene kadar  yanmaya devam  etti  diye  kaydeder. Süleyman'ın tapınağı, içinde Menorah  hiç söndürülmeden yanmaya devam eder. Babil'de 70 yıllık esaret sonrası Tapınağı tekrar dönülür ibadet etmeden önce restorasyonu tamamlama sırasında, en önem verilen  şey iç mekan aydınlanması ve menorahların yakılmasıdır. Menorah hazırlıkları yapılır. Tapınak doğal ışık ile kapalı bir yer olduğu için, aydınlatma, sadece bu 7 kollu şamdanlarlar yani menorah la aydınlanırdı 

Makabilerin Kitabı o Tapınağı (1. Makabeler 1:21) kitabında işgalciler tarafından ve soyulduğu yazılır. Som altın şamdanların günümüze birkaçtanesi kalmıştır. Günümüzde dünyanın her yerinde olan Yahudi toplumların’da menorah kullanılmaktadır ve aslında uygun üretim hala az da olsa yapılmaya devam ediyor.

İkinci Tapınak’da kullanılan Menorah kaderi Roma'ya kadar uzaman bir yolculukla  getirildi ve Vespasianus ve Titus zaferi sırasında birlikte gerçekleştirildiği belirten Josephus tarafından kullanıldığı kayıtlara geçmiştir. menorah Roma Barış Tapınağı (PANTEON). Roma'da Titus Kemeri duvara kabartma İkinci Tapınak, özellikle, yedi kollu Menorah, veya şamdan ganimetleri uzaktan taşıyan Romalı askerlerin bir sahnede resimlerle tasvir eder.

Bir başka açıklama da Sümer tarihinde yazılı kaynaklarda geliiyor Sümerliler, gökteki 12 burcu ilk kez keşfeden uygarlıktır. Sümerlilerin bir gün 12 saatten oluşuyordu ama 1 saatleri bizim 2 saatimize eşitti; yani toplamda yine 24 saatti. İsa’nın 12 havarisi, bu burçları temsil eder. Sümer inancına göre, burçlarda birer tanrı otururdu ve güneş tanrısı bu burçları ziyaret ederdi (her 2150 yılda bir güneş başka bir burca denk gelirdi ve Sümerliler bunu hesaplamışlardır).

Bugün Yahudilikteki ve Hıristiyanlıktaki 7 kollu şamdan, Sümer’in meşhur ağacını ve yedi seyyareyi temsil eder. Tek tanrılı dinlerdeki cehennemin 7 kapısı, Sümer’in yer altı dünyasının 7 kapısı olmasından gelir.
OGÜNhaber