GfK’nin araştırmasına göre, insanlar, kendi işinin patronu olmak (%35), ek gelir sahibi olmak (%25) ve hayallerini gerçekleştirmek (%24) gibi amaçlarla kendi işinin sahibi olmayı istemektedirler. Araştırmada “Kendi işinizi kurmanın önündeki en büyük engel nedir?” sorusuna bireylerin %70’i “başlangıç sermayelerinin olmaması”, “devlet desteği bulunmaması” ve “bilgi eksikliği” diye yanıt verirken, geriye kalan %30 ise ya “hiçbiri” ya da “başarısız olma korkusu” diye yanıt vermektedir.
İşte tam da bu noktada çok katlı pazarlama ya da doğrudan satış sisteminin ne olduğunu iyi anlamaya ihtiyacımız var. Çünkü bu sistem doğru uygulanırsa bir çok insana patron olma, kendi işini kurma fırsatı sunuyor.
Çok katlı pazarlama (Network Marketing)
Doğrudan satış, bir satıcının anlatması veya göstererek tanıtması aracılığıyla bir tüketim malının veya hizmetin tüketiciye evinde, iş yerinde direkt olarak pazarlamasıdır.
Dünyada bu fikrin ilk ortaya çıkışı 1920’lere kadar gidiyor. Biz, Türkiye olarak “Doğrudan Pazarlama” modeliyle 1970’li yıllarda tanıştık. Henüz o yıllarda bu ticaret modelinin adı konulmamıştı ama çoğumuz evlerimize bu yöntemle ansiklopediler satın aldık.
21.yy’ın ticaret sistemi olarak görülen Network Marketing, gün geçtikçe büyümekte ve dikkatleri üzerine çekmektedir. Kişinin tamamen kendi emeği ile doğru orantılı gelir sağlayan bu ticaret sistemi, tüm katılımcılarına eşit fırsat sunması, başlamak için bilgi ve deneyim gerektirmemesi ve çalışma saatlerinin kişinin kendisi tarafından belirlenmesi özellikleriyle ön plana çıkmaktadır.
Çok katlı pazarlama dünyada iki farklı başlıkta karşımıza çıkmakta, MLM (Multi-Level Marketing) ve Network Marketing. İştirakçilerine iki türlü kazanç sağlama imkanı veren, yıllardan beri büyüyen ve gelişen yeni nesil pazarlama şeklidir. Günümüzde kendini ispat etmiş olan bu pazarlama modeli, sadece satış ve dağıtım kanalı değil aynı zamanda kişiler içinde bir girişimcilik fırsatıdır.
Doğrudan Satış Sektörü bugün birçok kişiye kendi işini yaparak, ekonomik bağımsızlığını kazanma ve sosyalleşme olanağı vermektedir.
Tüketiciler ürünler hakkında detaylı bilgiye sahip olan bağımsız satış temsilcileri ile birebir kişisel ilişki kurarak alışveriş yapmaktan zevk almakta ve diğer alışveriş yöntemlerinde kolay kolay rastlanamayacak servis ve kaliteli ürün alternatifine doğrudan satış yöntemi ile sahip olabilmektedirler.
Klasik tarz ticaret sisteminde, üretilen bir ürün müşteriye ulaşana kadar depo, nakliye, distribütör, bayi gibi birçok aracıdan geçer. Hatta ürünü müşteriyle tanıştıran reklam dahi bir aracıdır. Bu aracıların çeşitliliği ve varlığı ürüne göre farklılıklar gösterebilir. Fakat sonuç olarak ürünün müşteriye ulaşmasını sağlayan birçok aracı vardır ve bu aracıların kârları ürünün fiyatına yansır. Network Marketing ticaret sisteminde ise sadece tek tip aracı vardır, buda şirketin kendi müşterileridir.
Çok katlı pazarlama sisteminde çalışanların, sahip oldukları birçok özelliği nedeniyle serbest girişimci olarak değerlendirmek mümkündür. Kendi işini yönetiyor olmaları (bir patronlarının olmayışı), kazandıklarıyla kendisinin ve çevresindekilerin hayatını değiştirme potansiyeline sahip olmaları, başlamak için (küçük bir meblağ da olsa) bir yatırım yapmaları, bir satış ekibi kurarak liderlik etmeleri, başarmak için ‘iç motivasyon’a ve azime sahip olmaları bu sistemde çalışanları birer girişimci olarak adlandırmak için yeterli olabilecek özelliklerdir.
Her geçen gün sektörün daha fazla kişi tarafından tanınması, milyonlarca müşterinin alışveriş yöntemi olarak doğrudan satış yöntemini tercih etmesine ve bu da Doğrudan Satış Sektörünün büyümesine sebep olmaktadır.
2014 yılında dünya çapında yaklaşık 100 milyon bağımsız satış temsilcisi tarafından, 200 milyar Amerikan Dolarından fazla perakende satışın gerçekleştiği tahmin edilmektedir. 2014 yılı sonu itibari ile Avrupa Doğrudan Satış Sektörü, geçen yıla oranla %4,4 büyüyerek 32,6 milyar dolarlık bir iş hacmine ulaştı. Avrupa’daki toplam doğrudan satış temsilcisi sayısı ise 14 milyona yükselmiştir.
Kadın girişimciler için fırsat
Ülkemizde de bu yeni pazarlama sisteminin içerisinde çalışan birçok insan bulunmakta. Sistemin kendi doğasından kaynaklanan ev toplantıları sayesinde, daha önce hiç çalışma hayatı içinde yer almamış birçok ev hanımına da girişimcilik fırsatı sunması aile ve ülke ekonomisi bakımından da çok önemlidir.
Kadın girişimcilerin artmasının ülke ekonomisi açısından çok önemli olduğu ve bu konunun her zaman hükümetlerin de gündemlerinde olduğunu biliyoruz. Hatta kadın girişimci sayısının artması için birçok projenin ve teşviğinde hayata geçirildiğini gözlemliyoruz.
Doğrudan satış sistemiyle kendi işinin patronu olan kadın girişimci Oya İzgi bu konuda ki önemli örneklerden bir tanesi. Oya hanım network marketing sistemiyle yıllar önce başka bir şirketin maaşlı çalışanıyken tanışmış. Sistemin bir fırsat olduğunu fark etmiş ve yıllar içinde network marketing pazarındaki başarılı kadın girişimcilerden birisi olmuş. Şu anda köklü ve güvenilir bir şirketin Executive Direktör'ü pozisyonunda hala işine devam etmekte.
Oya İzgi bu konuda "Birliktelik, Ruh ve Tutku, yaptığımız işin üç temel değeridir. Bu değerlere olan güvenimiz ile işimizi sürdürür, insanların hayatlarına olumlu dokunuşlar yaparız. " Hayalleriniz , İlham Kaynağımız " sloganıyla yürüdüğümüz bu yolda birçok insanımızın kendi işlerini kurmalarına vesile olmak beni çok mutlu ediyor. Bu sistem içerisinde kadınlarımızın da aile ve ülke ekonomisine katkı sağlamaları ne kadar doğru bir iş yaptığımızı gösteriyor. Network marketing sistemi doğru ve köklü bir şirketle çalışırsanız sınırsız kazanç imkanı sunmaktadır. Bu sistem içinde başarılı olmak için yapacağınız en önemli şey çok istemek. " dedi.
Network Marketing Sisteminin Kazanç Alanları
Network Marketing sisteminde ise girişimciler iki farklı faaliyet türünden para kazanırlar.
1- Kişisel olarak yaptıkları satışlardan doğan kazanç
Çok katlı pazarlama işini yapan kişiler ilk olarak ürün ve hizmetleri kullanan, bunlardan memnun kalan, olumlu düşüncelere sahip, MUTLU müşterilerdir. Başka bir deyişle tüketicidir.
Girişimciler kullanmaktan memnun kaldığı ürünleri yeni insanlara sunarak satış gerçekleştirebilir ve bu satışlardan kazanç elde ederler. Çok katlı pazarlama genel olarak yüz yüze yapılan görüşmeler ve ağızdan ağza pazarlama ile tüketiciye doğrudan ulaşır.
Ürün ya da hizmetten yararlanan/kullanan müşteriler akraba, eş ve dost gibi etrafında bulunan bireyler ile görüşmeler yaparak, ağızdan ağıza pazarlama modelini kullanıp, edindiği tecrübeleri, duygu ve düşünceleri aktarmaya başlarlar. Böylelikle ürün ya da hizmetin tanıtımına, dolaylı olarak pazarlanmasına vesile olurlar.
2- Kayıt edilen ekiplerin satışlarından doğan kazanç
Sisteme dahil olmak isteyen yeni girişimciler sayesinde kısa sürede alt ekip oluşur. Oluşan ekibin toplam satış cirosu üzerinden de gelir elde edilmeye başlanır.
Girişimcilik ve Çok Katlı Pazarlama
Michael E. Gerber, “Girişimcilik Tutkusu” adlı dünyaca ünlü kitabında, bir iş kuran herkesin içinde fiilen ‘üç insan’ olduğuna dikkat çeker: Girişimci, yönetici ve teknisyen.
Yönetici, girişimcinin arkasından ortalığı toplayan kişidir. Yönetici olmazsa işler yürümez. Ancak girişimci olmazsa yürütülecek bir iş olmaz. Teknisyen ise uygulayıcıdır. Fikirlerle ve yönetme işiyle ilgilenmez, işin ‘nasıl’ yapılacağıyla ilgilidir. Bu nedenle, ancak bu üç kişiliği dengeleyebilenler yetkinliğe ve dolayısıyla başarıya ulaşabilir. (Gerber, 2003)
İşe teknisyen olarak başlayan kişi, kendine bir işyeri açar ve tüm iş bilgisini, becerisini, yetkinliğini, emeğini yeni kurduğu işine vakfetmeye başlar. Başarılı olmaya başladığında ise yedi gün yirmi dört saat ona yetmeyecektir.
Müşteriler onu sever, sürekli ondan ilgi bekler. İşini iyi yapmanın ödülü yanında uzun çalışma saatleri, daha yorucu ve sorumluluk gerektiren bir iş sahibi olarak daha az özgürlük ve daha düşük bir yaşam kalitesi ile cezalandırılmış olur.
Teknisyen, bu durumu düzeltmek ve artan talebe yanıt vermek amacıyla işe yeni elemanlar almaya, yeni departmanlar açmaya başlar ve kapasitesini sürekli artırır. Ancak o zaman da yeni işe alınacak elemanları eğitmek, onlara işi öğretmek, işleri organize etmek, denetlemek gibi yönetsel işlevleri de yerine getirmeye başlayacak, dolayısıyla teknisyenliğin yanında yöneticilik de yapmaya çalışacaktır.
Ayrıca, işini geliştirmesi ya da en azından ayakta tutabilmesi için sürekli olarak yenilikleri takip etmesi, hayal kurması, ilham alması ve tüm bunlar için de özgür olması gerekir. Dolayısıyla, girişimin sonunda sağlam temelleri olan bir işin inşa edilebilmesi, çoğunlukla (hatta kaçınılmaz olarak) bu üç kişiliği sürekli dengelemek ve bu hassas dengeyi tüm dış etkenlerden korumakla mümkün olacaktır.
Çok katlı pazarlamada girişimci olan kişi, yine teknisyen olarak işe koyulur, müşteri ve girişimci edinmeye başlar. Girişimciler, birer teknisyen olarak sadece şirketin ürün ya da hizmetlerini müşterilere ulaştırmakla ve yeni girişimciler edinmekle ilgilenirler. Geriye kalan tüm fonksiyonlar (araştırma, tasarım, test, üretim, depolama, teslimat vb.) şirket tarafından yerine getirilir. Burada girişimciler için önemli olan, durmadan müşteri edinmek ve satış yapmak değil, daha önce de belirtildiği gibi, kendisi gibi girişimcilerden oluşan bir satış organizasyonu kurup katlanan gelirlere sahip olmaktır.
Söz gelimi, bir girişimci, üç girişimci edinmiş ve onlar da 3’er girişimci edinmiş olsun. Bu ilk girişimci günde beş saat çalışacak ama kendine bağlı diğer girişimciler sayesinde 5x3x3= 75 saat çalışmış olacak ve böylelikle sürekli teknisyen rolünü oynamasına gerek kalmayacaktır.
Girişimciler, yeni girişimciler edinip organizasyon kurmaya başladıklarında, liderlik ve yöneticilik yapmaya da başlarlar.
Yeni girişimcilerine işi öğretir, onları eğitir ve motive ederler. Ancak, tüm girişimcilerin işlerinde bağımsız olduğu ve kimsenin kimseye patronluk yapamayacağı hatırdan çıkarılmamalıdır.
Network Marketing işinde girişimciler, çabaları ve verimlilikleri oranında herkes için aynı koşullarda işleyen bir kazanç planı dahilinde ödüllendirilirler. Bu nedenle, birbirlerini denetlemelerine, haksız kazançlar için endişe duyarak iş verimliliğini ölçmeye çalışmalarına, borç/alacak gibi konularla ilgilenmelerine gerek yoktur.
Girişimcilerin sayısı arttıkça ve organizasyon büyüdükçe, girişimcinin kendisi gibi liderlerin sayısı da artacak ve liderlik görevini yerine getirmesinde ona destek olacaklardır.
İyi yetişmiş liderlik yapabilen girişimcilerin ekibinizde yeralması işinizde ki kazancı katlayarak artıracaktır.
Network Marketing Sisteminin Ekonomiye Etkisi
Network Marketing (çok katlı pazarlama) yüz binlerce insana kazanç olanakları sağlayarak istihdam sağlar.
Kişilere çok düşük maliyetle ve kolaylıkla kendi işlerini kurma fırsatı sunar. Network Marketing (çok katlı pazarlama) sistemi sayesinde üreticiler, çok düşük maliyetlerle binlerce kişiye ulaşabilirler.
Bu sistemi uygulayan firmaların dağıtım masrafları, sadece girişimcilerine ödedikleri ıskontolar ve primlerden ibarettir. Network Marketing sistemi sayesinde firmalar dünyanın en uzak köşelerine kadar çok düşük maliyetlerle ulaşabilmektedir. Şirketlerin çoğu kısa sürede uluslararası şirket boyutuna gelmektedirler.
