Yeni yılda en çok konuşulan konulardan birisi de kuşkusuz asgari ücret zammı ve ardından gelen zamlar siz bu konu hakkında neler söyleyeceksiniz?
Yeni yılda elbette üzerinde en fazla konuşulan ve tartışılan olay asgari ücret zammı ve hemen ardından gelen zamlar oldu. Sizde biliyorsunuz ki asgari ücret denilen ücret aslında ödenecek ücretin en alt basamağıdır. Durum böyle iken bu olgunun tabi hak olmaktan çok seçim meydanlarında oy toplamak için bir araç haline dönüştürülmesi etik olmayan bir davranış bence. Seçim meydanlarında asgari ücreti artıracağız söylemlerini savuranlar eminim ki bunu nasıl yaparız, nasıl olurda işverenleri küstürmeden bu işi çözeriz diye düşünmediler. Ama şükür işverenleri ve seçmenlerini küstürmeden çözdüler.
Daha önceki açıklamalarınızda asgari ücreti artırmak 1 saatlik iştir dediniz. Bu konuyu biraz açıklar mısınız. Nasıl olacak bu ?
Hükümet isterse asgari ücreti 1 saat içinde artırabilir nasıl yapılacağını anlatayım size. Asgari ücret tespit komisyonu toplanır. Devlet hem işveren hem de işçi temsilcilerini çağırır . Ben sosyal devlet olarak çalışanların asgari hayat standartlarına uygun olarak bu kadar ücret takdir ediyorum der. Taraflara bildirir. Çıkan uzlaşma kararını Başbakanlığa bağlı Resmi Gazeteye yollar ve gazetenin mükerrer sayısında yayınlatarak yürürlüğe koyar. Bunu yaparken de kamu otoritesi kimliği ve sosyal devlet mantığı ile hareket eder. Ama ne yazık ki bu bizde geçerli bir yöntem değil. Çünkü biz de kurumlar kendi başına hareket ediyor. Hatırlayın asgari ücret konusunda Çalışma Bakanlığı hariç herkes konuştu bir tek konunun asıl muhatabı olarak Çalışma Bakanı konuşmadı.
Sizin de belirttiğiniz gibi bu kadar kısa sürede asgari ücret belirlenebiliyorken neden süre bu kadar uzadı uzadı ?
Sorunun cevabı aslında çok basit. Şöyle anlatmaya çalışayım size. 1 saatte halledilebilecek bir konuyu bu hükümet zor yapar hatta yapamaz. Çünkü; dikkat edin çalışanların en tabi hakkı olan ücret konusu siyasi malzeme olarak kullanılıyor. Bu nedenle süreç kasıtlı olarak geciktiriliyor. Beni seçersen ücreti şu kadar yaparım bu kadar artırım gibi boş sözler ifade ediliyor. Yakın zamana bakarsak ülkemiz 6 ay içinde seçime gitti ve seçmenlere bir vaad verilmesi gerekiyordu. Bu noktada asgari ücret kurban seçildi.
Asgari ücret ile ilgili Çalışma Bakanlığı’nın herhangi bir açıklama yapmamasını nasıl yorumluyorsunuz?
Yasa gayet açık. Bakanlık, asgari ücret ile ilgili olarak asgari ücret tespit komisyonunu toplantıya çağırır. Burada taraflar devlet gözetiminde görüşlerini bildirir devlette otorite olarak bu toplantıda bulunur. Açıklamalara bakalım çalışanın hakkını savunacak olan taraflar çıkıyor ve diyor ki ne yapalım yetmez ama bu da sevindirici umut verici bir durum. Bunun söylendiği ortamdan siz nasıl bir karar çıkmasını bekliyorsunuz ki ? Öte yandan hükümetteki neredeyse tüm bakanlar bu konu hakkında konuştu, Başbakan konuştu bir tek asıl muhatap konuşmadı bu durum devletin ne kadar sosyal devlet olduğunun da açık bir göstergesi sanırım (!) ve daha kötüsü artık bu bir moda haline gelecek çalışma hayatıyla ilgili kararlarda bir tek Çalışma Bakanlığı konuşmaz hale gelecek.
Asgari ücrete yapılan zam; açlık sınırın altında bu konuda neler söyleyeceksiniz ?
Bu son derece üzücü ve bir o kadarda ilginç tabi. Şimdi, öyle bir ülke düşünün ki kendine büyüme hedefleri koysun, 2023 yılı için vizyonlar belirlesin. Sonra dönün bakın vatandaşlarına hayatını devam ettirecek kadar ile ücret ödeyemiyor. Teorik anlamda açlık sınırın 1400 lira olduğu bir yerde sanki çok büyük bir zam yapmış gibi birilerinin meydanlara çıkıp asgari ücreti 1300 liraya çıkardım demesi gerçekten çok acı bir tablo. Bu uygulamanın anlamı aslında şudur. Devlet, emek sahiplerini bir yerde sermayeye kurban vererek anayasasındaki sosyal devlet ilkesini de kendi eliyle rafa kaldırmış oluyor.
Yapılan zamdan sonra bir başka tartışma konuşu da çalışma barışı. Özellikle de eski çalışanların bu zam karşısındaki tutumu çok tartışıldı. Siz bu konuda neler söyleyeceksiniz?
Asgari ücret zamlandı dikkat edin hemen ardından yeni zam yağmuru da geldi. Yani kaşıkla verilen kepçeyle geri alındı. Yıl sonunda göreceksiniz alınan ücret 1300 liranın da altına inecek. Bundan önceki yıllara bakın asgari ücret 6 ayda bir değişiyordu ama artık çalışanları bir yıl boyunca 1300 liraya mahkum ettiler. Bunun neresi adalet neresi sosyal barış? Çalışma barışı ile ilgili sorunuza gelince şunu söyleyebilirim. Asgari ücret birbirine bağlı olgular zinciridir. Eğer olağan çizgiden sapılırsa sıkıntı başlar. Bu sapların en başında olan bir durumu örnekle açıklamaya çalışayım. Bir iş yerinde 10 yıldır asgari ücretle çalışan birisini düşünün yeni zamla beraber maaşı 1300 lira oluyor. Yeni işe başlayan birisi de aynı maaşı alacak. Eski çalışanın benim 10 yıllık kıdemim nerede diye sormasından daha doğal ne olabilir?
Türkiye’deki Toplu İş sözleşmeleri ( TİS) ile ilgili neler söylemek istersiniz ?
Toplu İş sözleşmeleri ( TİS) ile ilgili ülkemizde ciddi sıkıntıların olduğuna inanıyorum. TİS’leri detaylı bir şekilde incelendiğinizde özellikle sendikaların ve sözleşmelerin artık çalışandan yana değil işverenden yana olduğunu göreceksiniz. Bir başka konu da TİS ile önerilen ücretin asgari ücretin neredeyse altında kalıyor olması. Buda işyerindeki çalışanlarda ciddi sorunlar yaratıyor ve çalışanların, dahil olduğu sendikayı ve iş sözleşmelerini sorgulamasına yol açıyor.