Saygı, bireylerin ve kurumların birbirlerinin ilgi ve tutumlarının farkında oldukları, yapıcı bir davranış tarzını benimsedikleri olumlu bir duygudur.[1] Türk Dil Kurumu’nun tanımına göre ise saygı, başkalarını rahatsız etmekten çekinme duygusudur.[2] Yani birbirimize karşı anlayışlı olma, kimseyi yargılamama, hor görmeme gibi faydalı tutumlardır saygı.

Günümüzde sadece yaşça veya makamca küçük olanların yine yaşça veya makamca büyük olanlara göstermesi gereken bir tutum olarak algılanan saygı, bana göre yaş veya makam farkı gözetmeksizin insanların birbirlerine karşı duyması gereken en temel duygudur.  Kimse kendinden küçüğü ezmemeli, kimse kimseyi hor görmemelidir. Aslında saygının temeli daha çocukluktan itibaren evimizde atılır. Evimizde kimsenin arkasından dedikodu yapmamayı, kimsenin açığını aramamayı veya sehven gördüğümüz bir açığı yüzüne vurmamayı, kimsenin hakkını yememeyi öğrenmeli, öğretmeliyiz. Ama şayet öğretici pozisyonundaysak yani anne-baba veya bu bilgiyi verecek bir büyük isek bir çocuğa kapalı bir kapıyı çalmadan girmemesi gerektiğini öğretmeye çalışırken, biz çocuğun odasına (beş yaşında bile olsa) kapıyı çalmadan girmemeliyiz. Çocuğa başkasını dinlemeyi öğretirken, çocuk bir şey konuşmak istediğinde "Sen sus. Sen çocuksun, bilmezsin" veya "Çok uzattın, kısa kes" gibi şeyler demeden, sabırla dinlemeliyiz. Kendimize saygı beklerken, kendimizden yaş veya statü olarak küçüğe saygısızca davranmak aslında saygı konusunda ne kadar bencil ve samimiyetsiz olduğumuzu gösterir. Adab-ı muaşereti (birlikte yaşama adabını) öğrenmemiz, uygulamamız ve kendimizden küçüğe öğretmemiz gerekiyor. Adab-ı muaşeret sadece bıçak sağ elle, çatal sol elle tutulurdan ibaret değildir. Adab-ı muaşeret, saygıdır. İnsana birlikte yaşadığı kişilere nasıl saygı duyulması gerektiğini öğretir. Aslında saygıyı sadece insana saygıyla sınırlandırmak da doğru değildir. Hayvana da saygı duymalı bir insan, doğaya da. Gerçi doğaya yaptığımız her şey insana saygısızlık oluyor zaten. Yerlere tükürmek, çöp atmak doğaya zarar verdiği gibi dönüp dolaşıp insana da zarar veriyor. Bu sebepten dolayı doğa da, hayvan da, insan da saygıyı hak eder.

Gelin, saygı konusunda bundan sonra daha bir dikkatli olalım. Mesela girdiğimiz ortamlardaki kurallara uyarak, istediğimiz olmayınca kıyametler koparmayarak, büyüklere olduğu gibi küçüklere de saygı göstererek, affedici olarak, arabamızı bir yere park ederken "Acaba bir engelli rampasını kapattım mı?" diye bakarak, bağırmadan konuşarak, fikre, inanca, görüşe saygı duyarak daha bir güzellik katalım hayatımıza…

Kaynakça:

[1] Wikipedia, "saygı" maddesi, Saygı - Vikipedia (Erişim Tarihi: 28 Ocak 2021)

[2] Türk Dil Kurumu Güncel Sözlük, "saygı" maddesi, Türk Dil Kurumu (Erişim Tarihi: 28 Ocak 2021)