Ozan Koltuk -
İnsanlar... Nereden geldiğini nereye gideceğini unutan, hırsları ile yaşayan daha fazla ne yapabilir sorusunun ete kemiğe bürünmüş varlığı. Bir canlı düşünün ki topraktan gelip sanki tekrar oraya gitmeyecekmiş gibi üstüne betonlar atan bir varlık. Bir canlı düşünün ki aldığı nefesi para uğruna yakan bir mahluk...
2020 dünyanın en karanlık yılı olarak belki de tarihe geçecek. Başrolü koronavirüs kapmış olsa da yangınlar bu kara yılı simsiyah dumanları ile karartan en büyük faktör oldu.
WWF tarafından hazırlanan rapora göre, dünya genelindeki orman yangınlarının %75’i insan eliyle çıkarılıyor. Bunların çoğunu da, tarım ve hayvancılık başta olmak üzere, ekonomik nedenlerle kasıtlı olarak çıkarılan yangınlardan oluşuyor.
WWF tarafından hazırlanan yeni rapor “Yangınlar, Ormanlar ve Gelecek: Kontrolden Çıkan Bir Kriz” raporuna göre, dünya genelinde yangın sayısı ve süresi giderek artıyor.
Avrupa’daki orman yangınlarının %95’i ihmallerden kaynaklanırken, tropikal bölgeler başta olmak üzere, dünyanın büyük bölümünde kasıtlı olarak çıkarılıyor.
Raporda, dünya genelindeki orman yangınlarının %75’inden insanların doğrudan sorumlu olduğu vurgulandı. WWF Orman Uzmanı Merijn van Leuwen’e göre, yangınların bir kısmı, bilinçsizce yapılan insan hataları ya da ihmaller sonucu meydana gelse de, büyük bölümü insanlar tarafından kasıtlı olarak çıkarılıyor.
Van Leuwen, orman yangınlarının bazı ülkelerde ekonominin bir parçası haline geldiğini vurguluyor.
Tarım, hayvancılık ve diğer ekonomik nedenlerle yangınlar çıkarıldığına işaret eden Hollandalı uzmana göre, Endonezya ve Brezilya’daki orman yangınlarının arkasında genellikle büyük şirketler bulunuyor.
WWF raporuna göre, iklim değişikliğine bağlı yangınlar da, dünya genelinde daha belirgin hale gelmeye başladı. Geçtiğimiz aylarda Sibirya’da meydana gelen orman yangınları bunun en önemli örneklerinden.
Sibirya ve Kanada gibi yerlerde daha önce, yıldırım düşmesi sonucu birkaç yüz hektarlık alan zarar görürken, şimdi iklim değişikliği nedeniyle binlerce hektarlık alanlar yanıyor.
Havada daha fazla enerji olması, yıldırım düşmesi olasılığını artırıyor. Rüzgarların daha kuvvetli hale gelmesi ve hava sıcaklıklarının artması da, orman yangınlarının çoğalmasında etkili oluyor.
Orman yangınları konusunda “felaket yılı” olarak nitelenen 2019’dan daha kötüsünü görmemeyi umduklarını belirten WWF uzmanına göre, 2020’de durum daha da kötüye gitti.
Nisan ayında çıkan orman yangını oranı, geçen yılın aynı dönemine göre %13 arttı. Bu da 2020’nin orman yangınları konusunda yeni bir “rekor yılı” olması endişesini gündeme getirdi.
Hollanda medyasına değerlendirmede bulunan Van Leuwen, geçen yıl medyaya yansıyan orman yangınlarından etkilenen insan ve hayvanlara ait korkunç görüntülerin yarattığı etki çok çabuk unutulduğunu belirtiyor.
İklim değişikliğine bağlı olarak yangın mevsimi süresinin uzaması ve doğanın kendini yenileme için daha az zamana sahip olması, doğal hayatı da olumsuz etkiliyor. Yiyecek yetersizliği nedeniyle doğadaki genç hayvanlar zor durumda kalıyor. Dünya genelinde orman yangınları, insanlar için de ciddi olumsuz sonuçlara yol açıyor. Brezilya’daki Amazonlar başta olmak üzere, dünyadaki 148 bölgede yerli topluluklar, toprak ve su kaynaklarını tahrip eden yangınlar nedeniyle zor durumda kaldı.
Orman yangınlarından çıkan dumanlar yüzünden de, her yıl yaklaşık 340 bin kişinin hayatını kaybettiği tahmin ediliyor. Geçen yıl Endonezya’da çıkan orman yangınları nedeniyle 1 milyon kişi solunum sorunları yaşadı.
WWF Orman Uzmanı Leuwen, bu yıl koronavirüse bağlı akciğer sorunlarının da eklenmesiyle, orman yangınlarına bağlı solunum rahatsızlıklarının daha da artacağına dikkati çekiyor.
Avrupa Birliği (AB) Komisyonu, ormansızlaşmayla mücadele amacıyla bir düzenleme hazırladı. Eylül ayından itibaren Avrupa genelinde, bu konuda kapsamlı bir çalışma başlatılacak.
WWF uzmanı Leuwen, AB ülkelerinin, dünyadaki tüm ormansızlaşmayla ilgili ürünlerin üçte birinin ithalatı ve transit geçişinden ortaklaşa sorumlu olduklarına işaret ederek, düzenlemenin önemine vurgu yapıyor.
Rahmetli Müslüm Gürses'in ''yakarsa dünyayı garipler yakar'' şarkısı artık mazi oldu. Yakarsa dünyayı zenginler yakar biraz daha zengin olabilmek adına...
Avustralya'daki yangınlar 240 gün sonra söndü
Avustralya'nın Yeni Güney Galler eyaletinde kontrol edilemeyen yangınlar tam 240 gün sonra söndü. Yangında 28 insan ölürken bir milyardan fazla canlı yok oldu. 3 binden fazla ev de hasar gördü.
Yunanistan'da yangınlar neden çıktı?
Yunanistan'da başkent Atina yakınlarında çıkan yangınlarda en az 83 kişi hayatını kaybetti. Kamu Düzeni ve Vatandaşı Koruma Bakanı Nikos Kostas, yangınların kasten çıkarılmış olabileceğini söyledi.
Nikos Kostas bu yönde "ciddi belirtiler" olduğunu açıkladı, yangınlarla ilgili olarak soruşturma açıldığını duyurdu.
ABD'de yangınlarında OHAL ilan edildi
Amerika’nın batı kıyılarında kuru ve sıcak havanın şiddetli rüzgarlarla bir araya gelmesi çok sayıda bölgede etkili olan 100 kadar yangına neden oldu. Yüzlerce ev yok oldu, sekiz kişi hayatını kaybetti.
Rekor düzeyde alan kül oldu
California’daki yangınlar 2020 yılında rekor düzeyde alanı yok etti. Eyalet tarihinin en büyük 20 yangınından altısı bu yıl yaşandı ve toplamda 1 milyon 254 bin hektar alan kül oldu.
Washington eyaletinde de dağlık bir bölgedeki yangında bir yaşında bir çocuk hayatını kaybetti.
Kıbrıs’ın bir buçuk katı orman yandı
Geçtiğimiz 82 yılda Türkiye’de gerçekleşen toplam 106 bin 603 orman yangınında 1 milyon 667 bin 676 hektarlık alanın yandığını belirten Afet Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi (AFAM) Koordinatörü Serhat Yılmaz, "Bu rakam Kıbrıs adasının bir buçuk katına tekabül ediyor” dedi.
Son günlerde Hatay, Kahramanmaraş ve Trabzon'da meydana gelen orman yangınlarını değerlendiren İstanbul Aydın Üniversitesi (İAÜ) Afet Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi (AFAM) Koordinatörü Serhat Yılmaz, Tarım ve Orman Bakanlığı verilerine göre Türkiye'de orman yangınlarının kaydının tutulmaya başlandığı 1937 yılından 2019 yılına kadar gerçekleşen toplam 106 bin 603 orman yangınında 1 milyon 667 bin 676 hektarlık ormanın yanarak kül olduğunu söyledi. Yılmaz, “Bu rakam, Kıbrıs adasının 1,5 katına eşittir” diye konuştu.
PKK ormanlara yöneldi
Geçtiğimiz günlerde Hatay öncesinde İzmir, Antalya, Muğla gibi turizm kentlerindeki orman yangınlarını üstlenen terör örgütü PKK, İstanbul’da çıkan orman, fabrika ve gemi kundaklamalarını da kendilerinin yaptığını ileri sürdü.
Dağda bitmiş, alan kaybetmiş, sosyolojik tabanı her geçen gün eriyen bir terör örgütü, sivil görünümlü teröristler üzerinden, ormanları yakıp, sivile saldırarak varlığını sürdürmeye çalışıyor.
