Gelişmiş ülkeler “Çöp” ile ekonomi güçlendiriyor, Türkiye ne bekliyor?
Yapılan araştırmalara göre 1,1 milyar ton çöp kontrolsüz bir şekilde yakılıyor ve bu kontrolsüzlüğe gelişmekte olan ülkeler daha çok neden oluyor.
Örneğin en çok atık oluşturan ülkeler; Çin, ABD, Hindistan, Japonya, Brezilya ve Almanya iken çöp yakarak en çok hava kirliliğine neden olan ülkeler Çin, Hindistan, Brezilya, Meksika, Pakistan ve Türkiye.
Acı gerçekler
- Dünyada günde 1,1 milyar ton çöp kontrolsüz bir şekilde yakılıyor.
- Ülkemiz en çok çöp yakan ülkeler arasında yer alıyor.
- 1 ton çöpten 550kwh elektrik üretilebiliyor.
- Türkiye yılda 20,5 milyon çöp üretiyor.
- Bu üretilen çöplerden 11,5 milyar kwh elektrik üretebiliyor,
- Kontrolsüz yakılan çöpler asit yağmurlarına neden olarak çevreye, toprağa çok fazla zarar veriyor.
- 1 santimetrekarelik toprakta 1,5- 2 milyon canlı yaşıyor.
- Aslında rahatlıkla dönüştürebilecekken dönüştürmediğimiz çöplerin yüzde 96’sı enerjiye dönüşebilirken sadece yüzde 4’ü atık madde oluyor.
- 1 ton çöpten 15-20 yılda 4 metreküp çöplük gazı üretip bu gazdan evlerin ısıtılmasından faydanılabilecekken kimsenin umrunda değil.
- Toplam çöpün yüzde 96’sının yüzde 1’i tarımsal alanda gübre olarak, diğer kalan kısım elektrik üretiminde kullanılabilir.
- Norveç, yılda yaklaşık 80 bin ton çöp satın alıyor.
- 2020 yılında çöpten elektrik üretim miktarı 80 milyar dolar olacağı tahmin ediliyor.
- Türkiye’de yıllık 25milyon ton çöp üretiliyor. Bu şartlarda yıllık 1 milyon 750 bin ev, düşük ücretlendirmelerle ısıtılabilir.
- Türkiye’de çöpten elektrik üretilebilecek olursa yıllık 4,6 milyar TL kazanç elde edebilecek.
Aslında binlerce konut çöplerle aydınlatılabilir!
Türkiye yılda 20,5 milyon çöp üretiyor. Bu bilgilere göre Türkiye’de evlerde üretilen çöplerle yaklaşık 11,5 milyar kwh elektrik üretilebilir.
Diğer ülkelerden ne eksiğimiz var?
Çöpten elektrik üreten ülkeler İsveç ve Japonya geçen sene başladığı uygulama ile evsel katı atıkları cinsilerine göre sınıflandırıyor. Örneğin atıklar; plastik, cam ve metal olarak ayrıldıktan sonra, kalan kısım organik atık olarak adlandırılır ve su ihtiva eder.
Paris’te 300 binden fazla ev, çöpten elde edilen ısı ile ısınıyor.
İsveç ve Kanada çöpten gübre olarak faydalanıyor.
Eğer Türkiye’deki çöpler kontrollü bir şekilde yakılırsa hem ısı enerjisi, hem elektrik enerjisi hem de gübre üretilebileceği gibi, ortaya çıkan asidik oksitlerle de kimyasal madde üretilip Türk ekonomisine çok büyük katkı sağlanabilir.
Bu gerçekleri neden göremiyoruz ?
Fermantasyon ile kimyasal dönüşüm sonucu biyogaz oluşmakta ve 1 ton çöpten 15-20 yılda 4 metreküp çöplük gazı rahatlıkla üretilebilir. Bu da demek oluyor ki, Türk milletinin cebini yakan gaz faturalarında düşüş yaşanması hiç de imkansız değil.
İskandinav ülkelerinden Danimarka’dan AVO firması yöneticisi ORCA Frederiksen İngiltere’den satın aldıkları çöpten elde edilen elektrik enerjisinin doğal gazdan elde edilen elektrik enerjisine kıyasla daha ucuza mal olduğunu söylüyor.
İşveç ise bu şekilde ürettiği biyogazı hem evlerin ısıtılmasında hem de elektrik üretmek için kullanıyor. 10milyon nüfuslu İşveç çöplerin yüzde 99’unu elektrik üretimi için yüzde 1’ini de tarımsal gübre olarak kullanıyor. Neden Türkiye de bu uygulama olmasın ?
ABD’li Navigant şirketinin verilerine göre küresel çapta çöpten elde edilen elektrik üretim miktarı 2 milyar dolar olup, 2015’te bu rakam 29,2 milyar dolar olarak hesaplanmıstır. İyimser rakamlara göre bu rakamların 80 milyar dolara ulaşacağı tahmin ediliyor.
Yine yapılan araştırmalara göre İsveç’te 250 bin civarında ev çöpten ısıtılmaktadır. İsveç’te daha çok çöp dönüşüm kapasitesi olduğu için çevre ülkelerden çöp satın alınıyor. Norveç de yılda yaklaşık 80 bin ton çöp satın alıyor. Çöplerin sadece yüzde 4’ü geri dönüşmez durumdadır. Bu bağlamda İşveç, Balkan ülkelerinden Romanya’dan, İtalya’dan ve belki Türkiye’den çöp satın almayı planlıyor.
Ve beklenen hareket Adana Belediyesi’nden geldi
Adana’nın çöpü boşa gitmiyor, organik atıklardan 50 bin konuta yetecek oranda elektrik enerjisi üretiliyor.
Adana Büyükşehir Belediyesi, çöpteki organik atıkları modern tesislerinde elektrik enerjisine dönüştürerek, geri dönüşümde Türkiye’deki örnek uygulamalardan birini gerçekleştiriyor.
Katı atık bertaraf tesisi
Adana Büyükşehir Belediyesi, kurduğu modern tesiste ayıklanan atıkları elektrik enerjisine dönüştürerek, ekonomiye kazandırıyor. Tesiste günde yaklaşık 250 megavat elektrik enerjisi üretimi gerçekleştiriliyor.
50 bin konuta yetecek kadar elektrik üretimi
Tesislerdeki elektrik üretiminin, sebze ve meyvenin daha çok tüketildiği yaz aylarında arttığına dikkat çeken Adana Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanı Çelebi Akkuş, “Adana Büyükşehir Belediyesi’nin Katı Atık Arıtma Tesisi’ne gelen günlük ortalama bin 800 ton atık ayrıştırılıyor. Organik atıkları işleyerek yaklaşık 50 bin konuta yetecek kadar elektrik üretimi yapıyoruz” dedi.
Metan gazı elektrik enerjisine dönüştürülüyor
Tesise gelen evsel atıklardan geri dönüştürülebilir materyallerin ayıklandığına dikkat çeken Adana Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanlığı Özel Atık Şube Müdürü Çağrı Ün, “Günde bin 800 ton evsel atığın içindeki geri dönüştürülebilir materyaller ayıklanmaktadır. Öncelikle plastik, metal, cam ayrıştırılıp, istiflenerek geri dönüşüm tesislerine sevk ediliyor. Ardından portakal, karpuz kabuğu gibi organik maddeler ayrıştırılarak çürütücü tanklarda fermantasyona tabi tutuluyor. Oluşan metan gazı balona pompalanarak bir süre depolanıyor ve gaz motorlarında yakılarak metan gazından elektrik enerjisi elde ediliyor. Üretilen elektrik enerjisi de ulusal elektrik ağına veriliyor” diyerek, tesislerde gerçekleştirilen işlem hakkında bilgi aktardı.
Bazı şehirlerimizdeki 1 günlük çöp miktarı:
AYDIN = 1635 ton
AKSARAY = 610 ton
BINGÖL = 400 ton
BOLU = 340 ton
SİVAS = 875 ton
ANTALYA = 2935 ton
İSPARTA = 505 ton
MANİSA = 1580 ton
BURSA = 2800 ton
KONYA = 2100 ton
ADANA = 2150 ton
SAMSUN = 1190 ton
MERSİN = 1435 ton
ERZİCAN = 170 ton
MUŞ = 265 ton
TRABZON = 380 ton
ŞIRNAK = 205 ton
MARDİN = 315 ton
ANKARA = 5300 ton
İSTANBUL = 17000 ton
KAYSERİ = 1150 ton
Kaynak: Mühendisler odası, epa, sabah, ecologie, yokogawa, yesilist, onurenerji, planete-energis, ranker, wikipedia, dektmk
