Hep makarna, hep köfte…
Ne zaman bir kaç anneyi sohbet ederken görsem konu dönüp dolaşıp aynı yere gelir… En sık duyulanlar;
•Çok zayıf …çok iştahsız hiç bir şey yediremiyorum…
•Sadece makarna, pilav ve köfte yemek istiyor…sebze,meyve yediremiyorum…
•Cips, çikolata abur cubur yemesini engelleyemiyorum…
•Bütün gün aç gezse umurunda değil…peşinde koşmaktan yoruldum artık…
Karşı taraf genellikle;
•Benim oğlum/kızım da aynı… o kadar özeniyorum çeşit çeşit yemekler yapıyorum tadına bile bakmıyor…
•Geçenlerde bütün gün hiç bir şey vermedim yine de yediremedim… en sonunda dayanamadım zorla yedirdim …
İştah; besinlere karşı duyulan bir istek olup, besinlerin görüntüsü ve daha önce o besinle yaşanılan deneyimlerden olumlu/olumsuz etkilenebilen bir süreçtir… Çocuklarda yeme problemi ise genellikle; yemek seçimi, yemek yemeyi red etme, az yeme ya da sıvı gıdaları tercih etme şeklinde ortaya çıkar.
Ek gıdalara özellikle de katı gıdalara geçiş döneminde başlayan yeme problemi; anne ve çocuğun birbirlerinin beklentilerini karşılayamaması sonucu kısır döngü halinde devam ederek gergin-çatışmalı bir durum ortaya çıkar…
Bu duruma bir de çevreden gelen çocuğun daha fazla beslenmesi gerektiği önerileri eklendiğinde, kendini çocuğunun beslenmesinde yetersiz hisseden anne suçluluk duyar ve bunu takiben daha fazla zorlama, denetleme ortaya çıkar…
Sonuç ; kısır döngü… ve sorun katlanarak devam eder…
Yemek yemek ya da beslenmek doğal ve eğlenceli bir süreç olması gerekirken, bu sürecin hem anne hem de bebek için ızdırap verici bir duruma dönüşmesi iki tarafı da sıkıntıya sürükler, bu sıkıntının sürekli hale gelmesi ise çatışmayı büyütür…
Yemek yemeyi red etme genellikle çocuğun duygusal ihtiyaçlarını karşı tarafa iletme yöntemidir …(özellikle annesine)
Aslında istediği;
•Duygusal ihtiyaçlarını annesine duyurmak,
•Annesinin dikkatini çekmek,
•Annesine kızdığını bildirmek ve kendince annesini cezalandırmak
•Ya da artık bir birey olduğunu ve seçim hakkına sahip olduğunu (otonomi kazandığını) kabul ettirmektir.
Çocuğunu sürekli olarak başka çocuklarla karşılaştırma konusunda süper yetenekli olan annelerimiz ise bu durumu genellikle kendi başarısızlıkları olarak değerlendirir ve çocuğun peşinden yemekle koşma, zorla yedirme, istemediği gıdaları daha fazla tercih etme yöntemleriyle sorunu çözmeye çabalar dururlar…
Önceden olsa “yemezse yemesin acıkınca nasıl olsa gelir yer…” derdim… ama şimdi biliyorum ki anne yüreği bu duruma pek fazla dayanamaz ve pek geçerli bir öneri değil…
O halde öncelikle kısaca gözden geçirelim…
•Çocuğun iştahsızlığı organik bir nedene bağlı mı, fiziksel bir hastalığı var mı…? sorusunu elemek için gerekli parazit ve kan (kansızlık, demir eksikliği vb) tahlillerini yaptırın.
•Çocuğun yaşına göre büyüme gelişmesine bakın, sağlıklı ve büyüme gelişmesi normal ise büyütülecek bir sorun yok demektir.
•Çocuk bakıcı yanında ya da diğer çocukların bulunduğu kalabalık ortamlarda (kreş vb) yemek konusunda problem yaratmıyor ise; çocuğunuz size duygularını ve tepkisini anlatmak istiyordur.
Bir de bunları deneyin…
İlk 6 ay sadece anne sütü döneminden ek gıdalara geçiş aşaması önemlidir;
•Bu dönemde bebeği yeni gıdalarla tek tek tanıştırın (haftada 1 en fazla 2 yeni gıda)
•İlk tanıştığı gıdayı red ediyorsa kesinlikle zorlamayın, birkaç gün/hafta sonra yeniden deneyin
•Ek gıdalara sıvı, yumuşak, katı sıralaması ile geçin, elektrikli karıştırıcılar yerine çatal ile küçük parçalara ayırma/ezme yöntemini tercih edin
•Sırf besleyici olsun diye görüntü ve tadıyla sizin bile midenizi bulandıran karışımlar hazırlamayın (bırakın her besinin tadını ayrı ayrı algılasın ya da daha iştah açıcı karışımlar olsun…)
Daha büyük çocuklarda ;
•Çok istiyor ise; meyve suyu, çocuk çayı vb. sıvı gıdaları yasaklamak yerine miktarını sınırlayın ve yemekten 1 saat önce ya da sonra almasına izin verin,
•Besin seçiminde çocuğun önceliklerini göz ardı etmeyin, hoşlanmadığı bir gıdayı zorlamak yerine aynı gruba girebilecek başka bir gıda deneyin,
•Besinin hazırlanmasında (pişirme yöntemi) çocuğun isteklerini dikkate alın, seçim hakkı ve özgürlüğü olsun,
•Az yiyorsa; sık öğünler oluşturun, porsiyonları sizin değil çocuğun ihtiyacı ve isteği doğrultusunda hazırlayın (kocaman bir tabak doldurarak baştan gözünü korkutmayın…)
** 1 yumurta çocuğunuzun günlük protein ihtiyacının yarısını karşılar.
** Çocuğun mide kapasitesi kendi 2 yumruğu kadardır
•Yemek saatlerinin düzenine uyun fakat çok katı olmayın (tam oyunun en eğlenceli yerinde acilen yemeğe çağırmayın … 10 dk geç yese çok sorun yaratmaz… ya da yemek saatinden 10-15 dk önce uyarın ki kendini hazırlama özgürlüğü olsun…
•İki en fazla üç kere yemeğe davet edin, inatlaşıyor ve red ediyorsa asla ısrar etmeyin, doğal davranın (kızmayın, söylenmeyin ya da yalvarmayın…)bir sonraki öğüne kadar hiçbir gıda önermeyin
•Yemek saatlerini fazla abartmadan eğlenceli ve keyifli hale getirin (yemeği süsleme, birlikte hazırlama vb.), yemek saati ikiniz için de ızdırap olmasın doğal davranın…
•Ara sıra arkadaşlarını davet edin (kalabalık ortamlar teşvik edici olabilir)
•Son olarak ve en önemlisi “Büyüme gelişmesi normal ve sağlıklı ise durumu abartmayın, rahat olun… büyük ihtimalle bu durum çocuğun değil sizin sorununuzdur”
Saygılarımla…
•Çok zayıf …çok iştahsız hiç bir şey yediremiyorum…
•Sadece makarna, pilav ve köfte yemek istiyor…sebze,meyve yediremiyorum…
•Cips, çikolata abur cubur yemesini engelleyemiyorum…
•Bütün gün aç gezse umurunda değil…peşinde koşmaktan yoruldum artık…
Karşı taraf genellikle;
•Benim oğlum/kızım da aynı… o kadar özeniyorum çeşit çeşit yemekler yapıyorum tadına bile bakmıyor…
•Geçenlerde bütün gün hiç bir şey vermedim yine de yediremedim… en sonunda dayanamadım zorla yedirdim …
İştah; besinlere karşı duyulan bir istek olup, besinlerin görüntüsü ve daha önce o besinle yaşanılan deneyimlerden olumlu/olumsuz etkilenebilen bir süreçtir… Çocuklarda yeme problemi ise genellikle; yemek seçimi, yemek yemeyi red etme, az yeme ya da sıvı gıdaları tercih etme şeklinde ortaya çıkar.
Ek gıdalara özellikle de katı gıdalara geçiş döneminde başlayan yeme problemi; anne ve çocuğun birbirlerinin beklentilerini karşılayamaması sonucu kısır döngü halinde devam ederek gergin-çatışmalı bir durum ortaya çıkar…
Bu duruma bir de çevreden gelen çocuğun daha fazla beslenmesi gerektiği önerileri eklendiğinde, kendini çocuğunun beslenmesinde yetersiz hisseden anne suçluluk duyar ve bunu takiben daha fazla zorlama, denetleme ortaya çıkar…
Sonuç ; kısır döngü… ve sorun katlanarak devam eder…
Yemek yemek ya da beslenmek doğal ve eğlenceli bir süreç olması gerekirken, bu sürecin hem anne hem de bebek için ızdırap verici bir duruma dönüşmesi iki tarafı da sıkıntıya sürükler, bu sıkıntının sürekli hale gelmesi ise çatışmayı büyütür…
Yemek yemeyi red etme genellikle çocuğun duygusal ihtiyaçlarını karşı tarafa iletme yöntemidir …(özellikle annesine)
Aslında istediği;
•Duygusal ihtiyaçlarını annesine duyurmak,
•Annesinin dikkatini çekmek,
•Annesine kızdığını bildirmek ve kendince annesini cezalandırmak
•Ya da artık bir birey olduğunu ve seçim hakkına sahip olduğunu (otonomi kazandığını) kabul ettirmektir.
Çocuğunu sürekli olarak başka çocuklarla karşılaştırma konusunda süper yetenekli olan annelerimiz ise bu durumu genellikle kendi başarısızlıkları olarak değerlendirir ve çocuğun peşinden yemekle koşma, zorla yedirme, istemediği gıdaları daha fazla tercih etme yöntemleriyle sorunu çözmeye çabalar dururlar…
Önceden olsa “yemezse yemesin acıkınca nasıl olsa gelir yer…” derdim… ama şimdi biliyorum ki anne yüreği bu duruma pek fazla dayanamaz ve pek geçerli bir öneri değil…
O halde öncelikle kısaca gözden geçirelim…
•Çocuğun iştahsızlığı organik bir nedene bağlı mı, fiziksel bir hastalığı var mı…? sorusunu elemek için gerekli parazit ve kan (kansızlık, demir eksikliği vb) tahlillerini yaptırın.
•Çocuğun yaşına göre büyüme gelişmesine bakın, sağlıklı ve büyüme gelişmesi normal ise büyütülecek bir sorun yok demektir.
•Çocuk bakıcı yanında ya da diğer çocukların bulunduğu kalabalık ortamlarda (kreş vb) yemek konusunda problem yaratmıyor ise; çocuğunuz size duygularını ve tepkisini anlatmak istiyordur.
Bir de bunları deneyin…
İlk 6 ay sadece anne sütü döneminden ek gıdalara geçiş aşaması önemlidir;
•Bu dönemde bebeği yeni gıdalarla tek tek tanıştırın (haftada 1 en fazla 2 yeni gıda)
•İlk tanıştığı gıdayı red ediyorsa kesinlikle zorlamayın, birkaç gün/hafta sonra yeniden deneyin
•Ek gıdalara sıvı, yumuşak, katı sıralaması ile geçin, elektrikli karıştırıcılar yerine çatal ile küçük parçalara ayırma/ezme yöntemini tercih edin
•Sırf besleyici olsun diye görüntü ve tadıyla sizin bile midenizi bulandıran karışımlar hazırlamayın (bırakın her besinin tadını ayrı ayrı algılasın ya da daha iştah açıcı karışımlar olsun…)
Daha büyük çocuklarda ;
•Çok istiyor ise; meyve suyu, çocuk çayı vb. sıvı gıdaları yasaklamak yerine miktarını sınırlayın ve yemekten 1 saat önce ya da sonra almasına izin verin,
•Besin seçiminde çocuğun önceliklerini göz ardı etmeyin, hoşlanmadığı bir gıdayı zorlamak yerine aynı gruba girebilecek başka bir gıda deneyin,
•Besinin hazırlanmasında (pişirme yöntemi) çocuğun isteklerini dikkate alın, seçim hakkı ve özgürlüğü olsun,
•Az yiyorsa; sık öğünler oluşturun, porsiyonları sizin değil çocuğun ihtiyacı ve isteği doğrultusunda hazırlayın (kocaman bir tabak doldurarak baştan gözünü korkutmayın…)
** 1 yumurta çocuğunuzun günlük protein ihtiyacının yarısını karşılar.
** Çocuğun mide kapasitesi kendi 2 yumruğu kadardır
•Yemek saatlerinin düzenine uyun fakat çok katı olmayın (tam oyunun en eğlenceli yerinde acilen yemeğe çağırmayın … 10 dk geç yese çok sorun yaratmaz… ya da yemek saatinden 10-15 dk önce uyarın ki kendini hazırlama özgürlüğü olsun…
•İki en fazla üç kere yemeğe davet edin, inatlaşıyor ve red ediyorsa asla ısrar etmeyin, doğal davranın (kızmayın, söylenmeyin ya da yalvarmayın…)bir sonraki öğüne kadar hiçbir gıda önermeyin
•Yemek saatlerini fazla abartmadan eğlenceli ve keyifli hale getirin (yemeği süsleme, birlikte hazırlama vb.), yemek saati ikiniz için de ızdırap olmasın doğal davranın…
•Ara sıra arkadaşlarını davet edin (kalabalık ortamlar teşvik edici olabilir)
•Son olarak ve en önemlisi “Büyüme gelişmesi normal ve sağlıklı ise durumu abartmayın, rahat olun… büyük ihtimalle bu durum çocuğun değil sizin sorununuzdur”
Saygılarımla…
Yasal Uyarı : Yayınlanan köşe yazısı/haberin tüm hakları Gün Medya Grubuna aittir. Kaynak gösterilse dahi köşe yazısı/haberin tamamı özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan köşe yazısı/haberin bir bölümü, alıntılanan habere aktif link verilerek kullanılabilir. Ayrıntılar için lütfen tıklayınız.
