TİC Holding Header
  • USD 32.354
  • EUR 35.154
  • Altın 2307.984
  • BIST 100 8880.09
Şehzade Orhan Osmanoğlu

Şehzade Orhan Osmanoğlu

Enderun mektebi..

Kıymetli okurlarım, Öğretmenler günü münasebetiyle eğitim ile ilgili bir yazı yazmak istedim.
Enderun mektebi..
Enderun, Osmanlı'nın en çok önem verdiği müesseselerdendir.

Sultan II. Murat zamanında kurulup, zamanla çeşitli değişikliklere uğramakla beraber Osmanlı Devleti'nin son zamanlarına kadar (1908) varlığını sürdüren bir Saray Okuludur, hristiyan ailelerden devşirilen çocukların zekî ve gösterişlileri saraya alınarak özel bir şekilde yetiştirilirlerdi. Fatih Sultan Mehmet döneminde geliştirilmiştir. 

Enderün mektebine alınan çocuklara; Kur'an-ı Kerim, tefsir, hadis, fen, hitabet, bedi, beyan, sarf, nahiv, matematik, akaid, ilm-i kelam, coğrafya, beden eğitimi, uygulamalı idari işlerin eğitimi, yeteneklerine uygun bir sanat eğitimi, teorik olarak islamî bilgiler ve dil eğitimi (Osmanlıca, Arapça ve Farsça) edebiyat, inşa (düzyazı, metup, dilekçe...) şiir, dil bilgisi, edebiyat dersleri okutulurdu. 

Tüm silahları kullanma, ata binme, yüzme dersleri de verilirdi. Osmanlı Saray geleneği ve görgüsüyle, protokol kaideleri ve bürokratik işler öğretilirdi.

Bunların yanında çeşitli sanat kollarında beceriler kazandırıldığı gibi sportif faaliyetlere de yer verilirdi. İç oğlanı denilen Enderün talebesi ortak bir kültürü özümseyerek, saray ve padişah hizmetlerinin yürütülmesini sağlarlar böylece, Osmanlı Devleti'nin sarayda, yönetimde, ordu ve bürokraside ihtiyaç duyulan kadrolarının bir kısmı bu şekilde yetiştirilmiş olurdu. Sarayda kademe kademe yükselerek Sancakbeyi rütbesiyle taşrada görev alırlardı. Osmanlı Devleti, kendinden önceki Türk devletlerine göre daha merkeziyetçi bir yapıya sahiptir. 

Bu sebepten dolayı kendi kurumlarından yetişmeyen kimselere görev vermemiştir. Bu durum, bazı çevreler tarafından Türkleri dışlamak şeklinde yorumlanmıştır. Osmanlı bürokrasisi sadece devşirmelerden ibaret değildi. Divan ve taşra teşkilatında da yükselme olup, buralar genelde Türklerin hakim oldukları kurumlardır. Esasen Kanunî Devrinden itibaren Türk çocukları da Enderün Mektebi'ne alınmıştır. 

Osmanlı devrinde Türkçenin devlet dili olarak hakim olmasının bir başka sebebi de Enderun Mektebi'dir. Enderun, saray içinde bir okuldur. Sarayda, ordu da ve hükümet işlerinde çalışacak memurları ve hizmetlileri yetiştirmek bu okulun görevi idi. Yere tükürmek cezayı gerektirirdi. 

Enderün mektebinden eğitim ve öğretim Sultan II. Mahmud devrine kadar sistemli bir şekilde devam etti. 18. yüzyılın sonlanrında devşirme sisteminin bozulmasıyla darbe yiyen okul, 1826'da Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılmasından sonra Asakîr-i Mansüre-i Muhammediyye ordusu için yetiştirilmesi gereken küçük ve büyük rütbeli subayların büyük bir kısmının Enderun mektebinden seçilmesi ile sarsıldı. Enderun'da eğitim dört konu üzerinde toplanmıştı.

Enderun'dan sadrazamlar, kaptan paşalar, yeniçeri ağaları, eyalet valileri, sancak beyleri, daha başka hizmetler için ünlü kişiler, ayrıca şairler, edipler, ressamlar, mimarlar, müzikçiler, tarihçiler, fen ve matematik alimleri (ve muallimleri) ve daha bunlar gibi medresenin yetiştirmediği bilginler de yetişmiştir. Enderun dan 60 sadrazam (başbakan) yetişmiştir. 

Enderun 1908 ikinci Meşrutiyetin îlanını takip eden günlerde tamamen kapatıldı.

Bu vesileyle bu kutsal vazifedeki tüm öğretmenlerimizin öğretmenler gününü kutlarım.

"Bana bir harf talim edenin kölesi olurum" Hz.Ali-kv-     

Öğretmenler günü kutlu olsun..

Yasal Uyarı : Yayınlanan köşe yazısı/haberin tüm hakları Gün Medya Grubuna aittir. Kaynak gösterilse dahi köşe yazısı/haberin tamamı özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan köşe yazısı/haberin bir bölümü, alıntılanan habere aktif link verilerek kullanılabilir. Ayrıntılar için lütfen tıklayınız.

Yorum Yazın